Сохта “шайх” лардан навбатдагиси - нафақадаги бир домла. Бу шахс, мусулмонларни ўзича “модернист (замонавий) исломчилар” ва “фиқҳий анъаналарга содиқ мусулмонлар”, қисқача “салафчи” ва “мазҳабчи” қилиб иккига ажратибди. Ўзи модернист исломчи эмиш. Модернист исломчилар Китоб ва Суннатни асос қилиб олармиш, наригилар эса фиқҳий мазҳабларни асос қилиб олармиш.
Савол: Аллоҳ ва Расулидан бошқасига итоат қилишнинг ширк ва бидъат эканлиги аниқ бўла туриб, нима учун аксар мусулмонлар олимларга ва мазҳабларга тобе бўляпти?
Жавоб: Бунинг жавоби бир китоб бўладиган даражада узун, изоҳ талаб қиладиган бир саволдир. Қисқача билдирамиз. Аллоҳ ва Расулидан бошқасига итоат қилиш диннинг амридир, ширк ва бидъат эмас. Бу хусус оятлар ва ҳадислар билан собитдир.
Савол: Мазҳабларга ишонмайдиган бир кимса “Аввалги даврларда имом Бухорий фақат Бухорий китобини биларди, бошқа муҳаддислар ҳам шундай. Ҳозирги одамлар эса барча ҳадис китобларини билишади. Шунинг учун ҳозиргилар аввалгиларга қараганда юз марта кучлироқ олим. Саҳобалар эса, жуда кам нарсани билишарди. Ҳозирги мусулмонлар дастлабки мусулмонлардан анча кўп нарсаларни билишади. Илмлари ҳам аввалги мусулмонлардан зиёда” дейди. Унинг сўзлари тўғрими?
Жавоб: Умуман тўғри эмас. Чунки ҳадиси шарифларда марҳамат қилинадики:
“Энг яхши, энг хайрли инсонлар менинг асримда бўлган мусулмонлар (Асҳоби киром)дир. Улардан кейин энг яхшилари улардан сўнг келганлар (Тобеин)дир. Улардан сўнг эса, энг яхшилари улардан кейин келганлар (Тобеиъ тобеин)дир. Улардан кейин ёлғонлар кўпаяди. Уларнинг сўзларига, ишларига ишонманглар.” (Бухорий)
Савол: Қарзни тўламай кечиктириш гуноҳми?
Жавоб: Қарзини вақтида тўламаган кимса қарз берувчига келиб яна муҳлат сўраши лозим. Қарзни тўлаш имкони бўлгани ҳолда уни кечиктириш гуноҳдир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Ҳар қандай бир одам имкони бўлган ҳолда қарзини бермай кечиктирса [қарзини бергунча] ҳар кун амал дафтарига зулм қилиш гуноҳи ёзилади.” (Табароний)
“Қарзни қайтармаслик нияти билан олган кимса қиёматга ўғри сифатида киради.” (Ибни Можа)
Савол: Фақир бирида оладиган пулим бор. У бермаяпти. Буни олмасам садақа ўрнига ўтадими? Кечиб юборишнинг диндаги ўрни қандай?
Жавоб: Қарздор фақир бўлса, ҳадянгиз садақа бўлади. Олажагини кечиб юбориш жуда катта савобдир.
2025 (ҳижрий 1446/1447) йилги қийматли кунлар ва кечалар
