Савол: Жаноза намозини ўқиш фарзми?
Жавоб: Фарзи кифоядир. Бир неча киши ўқиса, бошқалардан бу фарз соқит бўлади. Яъни бир мўминнинг вафоти ҳақида эшитган эркакларга, эркаклар бўлмаса, аёлларга жаноза намозини ўқиш, ювиш, кафанлаш ва дафн қилиш фарзи кифоядир.
Савол: Жанозада намоз майит учун ўқиладими?
Жавоб: Йўқ. Жаноза намози - Аллоҳ учун намоз, майит учун дуо ҳисобланади.
Савол: Ўликнинг кафан пулини бегона одам ўз ёнидан берса бўладими?
Жавоб: Кафан марҳумнинг ўз ҳалол молидан олинган ва аввалдан ювилган бўлиши афзалроқ. Кафан маййитнинг молидан олинади. Қарзидан, васиятидан ва меросидан аввал кафан пули ажратилади. Хотин киши бадавдат бўлса ҳам кафанини эри олиб беради.
Савол: Ўликнинг кафани нечта парча бўлади?
Жавоб: Эр кишининг кафани уч парча, хотинники эса беш парча бўлиши суннат. Бундан ортиқ бўлиши бидъат.
Савол: Бировнинг ўлганини эшитганда нима дейиш керак?
Жавоб: Ҳадиси шарифда марҳамат қилиндики: “Бир мусулмоннинг ўлимини эшитганда “Инна лиллоҳ ва инна илайҳи рожиун” дегандан кейин “Ё Рабби, уни солиҳлар қаторидан қилгин, бола-чақасига яхшиликлар эҳсон қил, бизни ҳам, уни ҳам мағфират қил” деб дуо қилсин!” (Ибни Асокир)
[“Инна лиллоҳ ва инна илайҳи рожиун” Бақара сурасининг 156-ояти каримасидир. “Албатта биз Аллоҳу таолонинг қулимиз. Ўлгандан кейин яна Унга қайтамиз” маолида.]
Савол: Ўтирганда қиблага орқасини қаратиб ўтириш ёки қиблага оёқ чўзиш жоизми? Эски масжидларда ваъз курсиси қиблага терс бўлмас эди, янги масжидларда қиблага терс қилиб ясалмоқда. Бу дурустми?
Жавоб: Мўътабар диний китобларда қуйидагича билдирилган:
1. Ётганда ва ўтирганда қиблага оёқ чўзиш макруҳдир.
2. Мусҳафга оёқ чўзиш макруҳ. Мусҳаф баланд жойда турган бўлса, макруҳ эмас.
Савол: Икки намозни қайси ҳолатларда бирлаштириш жоиз?
Жавоб: Баъзан икки намозни бирлаштириб бир вақтда ўқишни тақозо қиладиган ҳолатлар бўлади. Амалиётдаги хирург, туғуруқ қабул қилаётган доя ёки офатдан одам қутқариш, имтиҳонда бўлиш ёки хасталик сингари бирон сабаб билан киши намозини ўз вақтида ўқий олмаса, ўша намозни олдинги ё келаси намоз билан жам қилиб, яъни бирлаштириб бир вақтда ўқиш баъзи мазҳабларда жоиз. Асрни пешин вақтида, пешин билан бирга ёки хуфтонни шом вақтида шом билан бирга ўқишга “тақдим қилиб (илгари олиб) жам қилиш” дейилади. Пешинни аср вақтида аср билан ёки шомни хуфтон вақтида хуфтон билан бирга қўшиб ўқишга “тахир қилиб (кечиктириб) жам қилиш” дейилади. Бомдод намози жам қилинмайди.
Савол: Байрам намози қайси кунлар ўқилади?
Жавоб: Рамазон ва қурбон ҳайитининг биринчи куни ўқилади.
Савол: Ҳайит намози фарзми?
Жавоб: Ишроқ вақтида икки ракъат ҳайит намозини ўқиш эркакларга вожиб.
Савол: Байрам намозининг шартлари жума намозининг шартларига ўхшайдими?
Жавоб: Ҳа. Лекин ҳайитларда хутба суннат бўлиб, намоздан кейин ўқилади.
