Савол: Ёлғон гапириш ҳақида динимизда нима дейилган?
Жавоб: Ёлғон гуноҳларнинг энг жирканчи, айбларнинг энг ёмони, қалбларни қорайтирадиган бутун ёмонликларнинг бошидир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Ёлғон – мунофиқлик эшикларидан биридир.” (Ибн Адий)
“Имон соҳиби ҳар хил хато қилиши мумкин. Лекин хоинлик қилолмайди ва ёлғон гапиролмайди.” (Ибн Абу Шайба, Баззор)
Савол: Мен жуда тез аччиқланаман. Катта-кичиклигига қарамай, қўпол гапириб юбораман. Аччиғимни боса олишим учун нима қилишим керак?
Жавоб: Аччиғини босиш учун диннинг амрларига бўйсуниш керак, бунинг гуноҳ эканлигини билиш лозим. Инсон билиб туриб қизишиб, ғазабланмайди. Ғазабланса ҳам, аччиғини боса олади. Чунки динимиз ғазабланмасликни эмас, жаҳлини боса олишни амр этмоқда. Ҳар бир инсон аччиқланиши мумкин, фақат қизишиб, дин чегараларидан ташқарига чиқмаслиги, зарарли иш қилмаслиги керак.
Ғазабланган вақтда аузу бисмиллоҳ билан икки қул аузуни ўқиш керак. Жаҳл чиққанда ақл кетади. Исломият белгилаган чегарадан чиқиб кетади. Қуйида бунга боғлиқ бир неча ҳадиси шарифлар келтирилган:
“Ғазабланган кимса истаганини қилишга кучи етгани ҳолда юмшоқ муомалада бўлса, Аллоҳу таоло унинг қалбини ҳаловат ва имон билан тўлдиради.” (Ибни Абуд Дунё)
Савол: Динимизда бойлик тўплаш учун кўпроқ ишлаш жоизми?
Жавоб: Ҳар бир мусулмонга ўзининг, бола-чақасининг нафақасига ва қарзларини узишга етадиган миқдорда пул топиб келиш учун меҳнат қилиши фарз. Шундай ният билан ишлаган кимса қарзини тўлай олмасдан вафот этиб кетса ҳам, азоб чекмайди. Ҳадиси шарифда: “Ҳар бир эркакнинг меҳнат қилиб, нафақасига етарли даражада пул топиши фарздир” деб марҳамат қилинган. Нафақасидан ортиғи учун ҳам ишлаб пул топиш жоиз. Бола-чақасининг бир йиллик нафақасига етадигандек ишлаб пул топиш мубоҳ. Мусулмонларга ёрдам бериш учун, динга хизмат қилиш учун ундан ҳам кўпроқ ишлаб пул топиш эса, мустаҳаб, яхши бўлади. Ҳадиси шарифда: “Инсонларнинг энг яхшиси ўзгаларга фойдали бўлганидир” деб марҳамат қилинди. (Дора Қутний, Худоий)
Савол: Бир киши атрофи қуршалган жойга кириб, турли гиёҳ ва ўтларни тўплаши мумкинми?
Жавоб: Атрофи қуршалган жойга рухсатсиз кирмаслик керак. Чунки “Саодати абадия” китобида бундай дейилган: “Полизда етишадиган ёввойи ўтларни ўришдан аввал ва мулкида бўлган булоқдаги, дарёдаги сувни турган жойида сотиш ботилдир. Ўзи ўсиб чиққан ўтни, ердан чиққан сувдан фойдаланиш ва биров ёққан оловда исиниш барчанинг ҳаққи бўлса ҳам бу ҳуқуқдан фойдаланиш учун бировни мулкига рухсатсиз кира олмайди.”
Савол: Хасталанганда таъсири аниқ бўлган дорилардан фойдаланмаслик гуноҳми?
Жавоб: Албатта гуноҳ. Баъзи дориларнинг, масалан антибиотиклар ва сульфамидларнинг бактерияга қарши таъсири, ноннинг очликни, сувнинг чанқашни кетказиши кабидир. Ёнғинни сув билан ўчириш ҳам шундай. Таъсири аниқ бўлган бу каби дориларни истеъмол қилмаслик таваккал эмас, аҳмоқликдир, ҳаромдир. Ҳадиси шарифда марҳамат қилиндики: “Ҳар хасталикнинг дориси бор. Фақатгина ўлимга чора йўқ.” (Табароний)
Савол: Ҳаромдан келган пул билан садақа берилса нима бўлади?
Жавоб: Ҳаромдан келган мол-мулк билан садақа берилса, олган фақир ҳам ҳаромдан келганлигини билиб туриб, "Аллоҳ рози бўлсин" деса ёки "Аллоҳ қабул этсин" деса, берган ҳам "омин" деса, иккиси ҳам куфрга тушади.
Бир кишининг қўлидаги мол ҳаромдан келганини билмагунча ўғирланган ёки қимордан ютган бўлса ҳам қўлидаги бу мол унинг ҳалол мулки деб қабул қилинади. Буни берганида мулки ҳабис бўлса ҳам олиш жоиздир. Берилаётган молнинг ҳаромлиги аниқ маълум бўлса, буни олиш жоиз эмас.
