Савол: Ёлғон гапириш ҳақида динимизда нима дейилган?
Жавоб: Ёлғон гуноҳларнинг энг жирканчи, айбларнинг энг ёмони, қалбларни қорайтирадиган бутун ёмонликларнинг бошидир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Ёлғон – мунофиқлик эшикларидан биридир.” (Ибн Адий)
“Имон соҳиби ҳар хил хато қилиши мумкин. Лекин хоинлик қилолмайди ва ёлғон гапиролмайди.” (Ибн Абу Шайба, Баззор)
Савол: Мен жуда тез аччиқланаман. Катта-кичиклигига қарамай, қўпол гапириб юбораман. Аччиғимни боса олишим учун нима қилишим керак?
Жавоб: Аччиғини босиш учун диннинг амрларига бўйсуниш керак, бунинг гуноҳ эканлигини билиш лозим. Инсон билиб туриб қизишиб, ғазабланмайди. Ғазабланса ҳам, аччиғини боса олади. Чунки динимиз ғазабланмасликни эмас, жаҳлини боса олишни амр этмоқда. Ҳар бир инсон аччиқланиши мумкин, фақат қизишиб, дин чегараларидан ташқарига чиқмаслиги, зарарли иш қилмаслиги керак.
Ғазабланган вақтда аузу бисмиллоҳ билан икки қул аузуни ўқиш керак. Жаҳл чиққанда ақл кетади. Исломият белгилаган чегарадан чиқиб кетади. Қуйида бунга боғлиқ бир неча ҳадиси шарифлар келтирилган:
“Ғазабланган кимса истаганини қилишга кучи етгани ҳолда юмшоқ муомалада бўлса, Аллоҳу таоло унинг қалбини ҳаловат ва имон билан тўлдиради.” (Ибни Абуд Дунё)
Савол: Динимизда бойлик тўплаш учун кўпроқ ишлаш жоизми?
Жавоб: Ҳар бир мусулмонга ўзининг, бола-чақасининг нафақасига ва қарзларини узишга етадиган миқдорда пул топиб келиш учун меҳнат қилиши фарз. Шундай ният билан ишлаган кимса қарзини тўлай олмасдан вафот этиб кетса ҳам, азоб чекмайди. Ҳадиси шарифда: “Ҳар бир эркакнинг меҳнат қилиб, нафақасига етарли даражада пул топиши фарздир” деб марҳамат қилинган. Нафақасидан ортиғи учун ҳам ишлаб пул топиш жоиз. Бола-чақасининг бир йиллик нафақасига етадигандек ишлаб пул топиш мубоҳ. Мусулмонларга ёрдам бериш учун, динга хизмат қилиш учун ундан ҳам кўпроқ ишлаб пул топиш эса, мустаҳаб, яхши бўлади. Ҳадиси шарифда: “Инсонларнинг энг яхшиси ўзгаларга фойдали бўлганидир” деб марҳамат қилинди. (Дора Қутний, Худоий)
Савол: Ҳозирги болалар нима учун истаганимиздек улғаймаяпти?
Жавоб: Болани ҳалол озиқ-овқат билан парваришлаш керак. Ҳаром овқат болаларга таъсир қилади, боладан дуруст бўлмаган ишлар содир бўлади. Ҳадиси шарифда “Еб-ичадиганларингиз ҳалол, пок бўлсин! Фарзандларингиз шулардан ҳосил бўлади” деб марҳамат қилинган.
Савол: Сўйилган молнинг ичак-қорин, жигар, талоқ каби ички аъзоларини ейишга бўладими?
Жавоб: Учовини ҳам ейиш жоиздир. Қуръони каримда қон ҳаром қилингани учун ақлни ўлчов қилиб олган баъзи кимсалар ва баъзи мушриклар “Талоқ қондан иборат, жигар ҳам шундай, у ҳолда ейиш ҳаромдир” дейишади. Қуръони каримда маолан “Майта ва қон сизга ҳаром қилинди” дейилган. (Моида, 3) Майта сўйилмасдан ўлиб қолган, ўлакса ҳайвондир. Бир шарқшунос бу оятга қараб ўзича ўлган балиқнинг ҳаром эканлигини айтади. Шарқшуносга кўра, далил фақат Қуръон. Ҳолбуки Аллоҳу таоло маолан “Бир масалада келиша олмасангиз, бу ишнинг ҳукмини ўрганиш учун Қуръонга ва суннатга мурожаат қилинг!” деб буюрган.
Савол: Христиан ўлкаларда қассобдан гўшт олиб ейиш жоизми?
Жавоб: Ҳа, жоиз. Ким сўйганлиги, қандай сўйилгани аниқ маълум бўлмагунча, мусулмон ёки аҳли китоб аралаш бўлган ҳар қандай ўлкадан гўшт сотиб олиб ейиш жоиз.
Ўз тиллари билан бўлса ҳам Аллоҳни номи айтиб сўйилса, буни ейиш жоиз. Яҳудийлар Аллоҳнинг номини айтиб сўяди, уларнинг сўйгани ейилади. Христианларнинг қандай сўйгани номаълум бўлса, номаълум бўлгани учун яна ейилади. Шофиъий мазҳабида мол сўяётганда бисмиллоҳ айтиш шарт бўлмагани учун бисмиллоҳ билан сўйилмагани аниқ бўлган жойларда Шофиъий мазҳабини тақлид қилиб гўштдан ейиш мумкин.
