Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Бир хотин ажрашганидан кейин ёки эри вафот этганидан кейин бироз муддат турмушга чиқмасдан кутиши керакми? Бу иддат вақтида уйдан ташқарига чиқа оладими? Иддат муддати ичида никоҳланиши мумкинми?
Жавоб: Боин талоқ ва ўлим иддатида хотин киши безанмайди ва хушбўй ҳидлар сурмайди. Иддат муддати ичида хотин турмушга чиқа олмайди. Ҳатто никоҳланиш учун унга толиб бўлиш (совчи қўйиш) ҳам мумкин эмас.
Талоқ иддатида иддати битгунича эридан нафақасини олади. Лекин кечаси ва кундузи уйдан чиқмайди. Уйдан чиқадиган бўлса, нафақа ола олмайди.
Савол: Хотиннинг эрини йўлга солиш учун ёлғон гапириши жоизми? Ёлғон гапириш жоиз бўлган бошқа ҳолатлар ҳам борми?
Жавоб: Дин душманларининг зараридан ҳимояланиш ёки мусулмонларни улардан ҳимоя қилиш учун ҳар қачон ёлғон гапириш жоиз бўлади. Золимдан бир мусулмоннинг жойини, мол-мулкини, гуноҳини яшириш ҳам жоиз. Икки мусулмонни яраштириш учун, молини ҳимоя қилиш учун, мусулмоннинг сири, айби ошкор бўлмаслиги учун ва бу каби ҳаромларнинг олдини олиш учун ёлғон жоиз бўлади.
Савол: Динни ёмонлаш учун ҳулла ҳақида гапириб, мазах қилаётганлар ҳам учрамоқда. Ҳулла дегани нима?
Жавоб: Ҳулланинг шаърий ва ғайришаърий бўлгани бор. Ғайришаърий бўлганини кўрсатиб исломият мана шундай қилмоқда дейиш нотўғри. Динимизда бир эркак аёлидан уч талоқ билан ажрашганидан кейин такрор бу аёл билан уйланиши ҳалол бўлмайди. Яъни никоҳ ўқилса ҳам никоҳлари ўтмайди. Эр-хотин ажрашганларидан кейин хотин киши уч ҳайз муддати иддат сақлайди. Сўнгра истаса бу хотин бошқа эркак билан турмуш қуриши мумкин. Хотин бу эри билан ҳам яшай олмасдан ажрашадиган бўлса, яна иддат муддати кутганидан иккинчи ажрашган эридан бошқа хоҳлаган кишига эрга тегиши мумкин. Биринчи ажрашган эри толиб бўлса, у билан ҳам никоҳланиши мумкин.
