Мусулмоннинг 24 соати

Солиҳ мусулмон Аллоҳу таолонинг борлигига, бирлигига ва Пайғамбаримизнинг таблиғ этганларига эътирозсиз иймон келтирган ва чин дилдан қабул қилган кишидир. Ислом динида иймон келтириш керак бўлган шартлар “муъманун биҳ” номи билан ифодаланади. Буларни ақоидда мужтаҳид бўлган имомлар ўз асарларида изоҳлаб, шакллантирган. Бу асарларнинг энг машҳурлари “Фиқҳ-и акбар”, “Ақоид-и Насафий” ва “Амолий”дир. Аҳли суннат эътиқодидаги мусулмонларининг иймон асослари мана шу уч қийматли манба доирасида шаклланган. Саҳобаи киромнинг ҳазрати Пайғамбардан олиб, нақл қилган иймон ва ислом таълимоти, бутун дунёда ақоид, фиқҳ ҳамда ахлоқ асослари орқали аҳли суннат томонидан тамсил этилмоқда.

Мусулмон, Пайғамбаримиз таъкидлаган тўғри эътиқод бўлмиш аҳли суннат ишонишида ҳар бир кунини қуйидагича бошлайди:

Батафсил

Табассум қўрида эримайдиган маъдан йўқ

Ҳозир ҳаттоки ёш болалар ҳам стрессли ва асабий. Эридан шикоят қилган аёлларни, аёлидан шикоят қилган эркакларни кўпчилигимиз учратганмиз.

Ота-боболаримизнинг “Қарс икки қўлдан чиқади” деган гапи бор. Бири жим бўлиб, узр сўраса, тортишув чўзилмайди, жанжал каттаймайди. Ҳар икки тараф ҳам “Мен ҳақлиман” деган сайин жанжал тинмайди, тортишув ҳам чўзилаверади. Бундай ҳолатларда одатда айб эркакларда бўлади. Аёлини бошқара олмаган эркак ожиз демакдир.

Батафсил

Ўзига фойдаси йўқнинг ўзгага ҳам фойдаси йўқ

Инсон ижтимоий борлиқдир. Яъни ёлғиз ўзи, дўстларсиз яшай олмайди. Шу сабабли одам яхши дўстларга эга бўлиш лозим. Яхши одамлар билан учрашган киши ҳеч қачон пушаймон бўлмайди. Одамнинг бошига келадиган ҳар фалокат, ёмон дўстлар сабаблидир.

Сирни ҳечкимга айтмаслик керак. Ҳар кимнинг сўзига алданиб қолмаслик лозим. Одамларнинг сўзига эмас, ишига қараб баҳо бериш керак. Ўзига ҳам фойдаси бўлмаган кимсадан эҳтиёт бўлиш керак. Ўзига фойдаси тегмаган одамнинг ўзгага ҳам фойдаси тегмайди.

Батафсил

Хастага қон бериш (донорлик)

Савол: Қон ҳам, инсоннинг бошқа органлари ҳам бошқага берилмайди, дейишади. Зарурат бўлганда ҳам берилмайдими?

Жавоб: Қийматли дин китобларида шундай билдирилган:

“Зарурат бўлганда ҳаромлар мубоҳ ҳолга келади.” (Радд-ул мухтор)

“Заруратсиз инсоннинг бир аъзосидан фойдаланиш ҳаромдир. Қўлланиши ҳаром бўлган нарсани дори сифатида ейиш ва ичиш ҳам жоиз эмас.” (Дурр-ул мухтор)

Батафсил

Инсон аъзоларидан фойдаланиш

Савол: Инсон аъзоларидан фойдаланиш ва аёл сутини ичишнинг ҳукми қандай?

Жавоб: Инсон органидан заруратсиз фойдаланиш ва аёл сутини ичиш ҳаромдир.

“Ниҳоя”, “Хония” ва “Таҳзиб” китобларида бундай дейилган:

“Табиби муслим-и ҳозиқ [мусулмон ва мутахассис шифокор] шифо беришини ва бошқа дори йўқлигини айтса, хастанинг қон ичиши, ўлакса ейиши жоиздир. Айниқса ўлимдан қутулиш учун иттифоқ билан ҳалол бўлади.” (Радд-ул мухтор, 5-жилд, 249-саҳифа)

Батафсил

Одамга кўра ҳалол-ҳаром ўзгарадими?

Савол: Баъзи егуликларнинг зарар берадиганларга, аллергияси борларга ҳаром, зарар бермаганларга мубоҳ эканлигини айтмоқдасиз. Ҳалол-ҳаром одамга қараб ўзгарадими? Бировга ҳаром бўлган нарса, бошқасига ҳалол бўлиши мумкинми?

Жавоб: Истиснолар кўп. Бировга ҳалол бўлган нарса, бошқасига ҳаром бўлиши мумкин. Қуйида бунга далиллар келтирамиз:

1. "Бойга закот фарз бўлишига қарамай фақирга фарз эмас. Ҳаж ҳам ҳаммага фарз эмас. Қурбон сўйишда ҳам бой-фақир деб ажратилади. Садақа-и фитрда ҳам шундай." (Дурар)

Демак, бировга фарз бўлган ибодат бошқасига фарз эмас.

2. "Тик туриб намоз ўқиш [қиём] фарз. Лекин хасталарга фарз эмас." (Жавҳара)

Демак, бирига фарз бўлган бир хусус, бошқасига фарз бўлмаслиги мумкин.

Батафсил