Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Динимизда мута никоҳи борми?
Жавоб: Мута никоҳи тўрт мазҳабда ҳам ҳаромдир. Мута никоҳи дегани гувоҳларсиз бир аёлга маълум пул бериб, муайян вақт бирга яшашга келишиш деганидир. Мута никоҳининг ҳаром эканлигини бутун олимлар иттифоқ билан тасдиқлагани “Мезон-ул кубро” ва “Ибни Обидин”да ёзилган.
Имом Табароний айтади:
Абдуллоҳ ибни Аббос “Мута никоҳи авваллари ҳалол эди. Лекин “Оналарингиз сизларга ҳаромдир” маолидаги ояти карима келгандан кейин ҳаром қилинди. Мўминун сурасининг “Фақат завжаларингиз ва соҳиб бўлган жорияларингиз ҳалолдир” маолидаги ояти каримаси мута никоҳининг ҳаром қилинганлигини қувват билан билдирмоқда.
Савол: Наша, кўкнори, кокаин каби гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш гуноҳ эмасми? Гиёҳвандликка берилишнинг сабаби нима?
Жавоб: Ҳар қандай гиёҳвандлик гуноҳдир. “Ислом ахлоқи” китобида катта гуноҳлар орасида билдирилган. Ибни Ҳожар Маккий ҳазратлари «Афюн ва бошқа заҳарли ўтлар ҳаромдир. Лекин дорилар ичига қўшилган оз миқдори ҳаром эмас» деганлар. (Завожир)
Наша ва кўкнори каби моддаларнинг ақлга зарар берадиган миқдори ҳаромдир. Дорилар ичига қўшилган оз миқдори ҳаром эмас.
Савол: Ҳомила бўлмаслик учун тадбир олиш, масалан, презерватив ишлатиш жоизми?
Жавоб: Ҳа, жоиз.
Савол: Аёл киши ҳомиладор бўлмаслиги учун спирал қўйдириши жоизми?
Жавоб: Ҳа.
Савол: Эри аёли рози бўлмаган ҳолда ҳомила бўлмаслиги учун тадбир олиши мумкинми ёки аёлини тадбир олишга мажбур қила оладими?
Жавоб: Йўқ.
