Имоми Аъзам ҳазратлари аҳли суннатнинг раисидирлар. Асл исми Нуъмон. 80 (м.699) йили Куфада туғилиб, 150 (м.767) йили 6 майда Бағдодда шаҳид этилди.
Фиқҳ илмларини, аҳли суннат эътиқодини жамлаган имоми Аъзам ҳазратлари буларни юзлаб талабаларига ўргатиб, китобларга ёзилишига сабаб бўлдилар.
Теран илми, ўткир ақли, зуҳд-тақвоси, ҳилми, салоҳияти ва сахийлиги юзлаб китобларда ёзилиб, баён этилган.
Имоми Раббоний мужаддиди алфи соний Аҳмад Форуқий Сарҳандий ҳазратлари биринчи жилд 80-мактубида шундай деганлар:
Ҳадиси шарифда мусулмонларнинг етмиш уч фирқага ажралиб кетишлари билдирилган. Шу етмиш уч фирқадан ҳар бири исломга энг мос равишда яшаётган бизмиз деб даво қилиб, жаҳаннамдан қутулиши хабар берилган фирқа ўзлари эканлигини айтишмоқда. "Мўминун" сураси эллик тўртинчи ва "Рум" сурас ўттиз иккинчи оятида маолан “Ҳар бир фирқа тўғри йўлда эканлигини ўйлаб севинмоқда” дейилган.
Яҳё бин Абул-Хайр Имроний ҳазратлари шофиий фиқҳ олимидир. 489 (мил.1096) йили Ямандаги Жанадда туғилди. Шу ердаги машҳур олимлардан дарс олди. Яманнинг кўзга кўринган Шофиий олимларидан бири бўлди. Ундан ҳам бир неча олимлар дарс олди. 558 (мил.1163) йили Жанадда вафот этди. Яҳё бин Абул-Хайр Имроний ҳазратлари айтдиларки:
Диний мавзуларда билмасдан туриб гапиришнинг гуноҳи оғир.
Савол: Кўзмунчоқ тақиш жоизми?
Жавоб: Ҳа, жоиз. Ибни Обидин ҳазратлари бундай деганлар: «Назар, кўз тегмаслиги учун полизга суяк, тулуп [ҳуркитувчи], ҳайвон калласи қўйиш жоиздир. Бир хотин полиздаги ҳосилга кўз тегмаслиги учун нима қилиш кераклигини сўраганида Пайғамбаримиз “Полизга ҳайвон калла суягини ос” деб буюрдилар. Қараган киши аввал буни кўриб, полиздаги ҳосилни кейин кўради.» (Радд-ул мухтор, 5-жилд, 232 ва 275-саҳифалар)
Савол: Аёлларнинг одам ёки ҳайвон тукларидан ёхуд нейлондан ишлаб чиқарилган парик тақиши динан жоизми?
Жавоб: Аёл кишининг одам сочини, ўз сочи орасига ўриб бирлаштирмасдан, уни ип, бант билан боғлашининг ва ҳайвон туклари қўшишининг ҳаром эмаслиги “Ибни Обидин”, “Ҳадийқа” ва “Фатаво-и кубро”да ёзилган.
Савол: Эркакларнинг кўзига сурма қўйиши жоизми?
Жавоб: Эркакларнинг безаниш, зийнат учун сурма қўйишлари жоиз эмас. Лекин шифо мақсадида сурма қўйишлари жоиз. Киприкларнинг тўкилмаслиги, кўзлар қувватланиши учун сурма қўйиш фойдалидир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Исмид билан кўзларингизга сурма қўйинг! Чунки бу кўзларни қувватлантиради, киприкларни кўпайтиради.” (Термизий)
[Пайғамбаримиз ҳар кечаси сурма қўйганлиги билдирилган.]
