Савол: Ёлғон гапириш ҳақида динимизда нима дейилган?
Жавоб: Ёлғон гуноҳларнинг энг жирканчи, айбларнинг энг ёмони, қалбларни қорайтирадиган бутун ёмонликларнинг бошидир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Ёлғон – мунофиқлик эшикларидан биридир.” (Ибн Адий)
“Имон соҳиби ҳар хил хато қилиши мумкин. Лекин хоинлик қилолмайди ва ёлғон гапиролмайди.” (Ибн Абу Шайба, Баззор)
Савол: Мен жуда тез аччиқланаман. Катта-кичиклигига қарамай, қўпол гапириб юбораман. Аччиғимни боса олишим учун нима қилишим керак?
Жавоб: Аччиғини босиш учун диннинг амрларига бўйсуниш керак, бунинг гуноҳ эканлигини билиш лозим. Инсон билиб туриб қизишиб, ғазабланмайди. Ғазабланса ҳам, аччиғини боса олади. Чунки динимиз ғазабланмасликни эмас, жаҳлини боса олишни амр этмоқда. Ҳар бир инсон аччиқланиши мумкин, фақат қизишиб, дин чегараларидан ташқарига чиқмаслиги, зарарли иш қилмаслиги керак.
Ғазабланган вақтда аузу бисмиллоҳ билан икки қул аузуни ўқиш керак. Жаҳл чиққанда ақл кетади. Исломият белгилаган чегарадан чиқиб кетади. Қуйида бунга боғлиқ бир неча ҳадиси шарифлар келтирилган:
“Ғазабланган кимса истаганини қилишга кучи етгани ҳолда юмшоқ муомалада бўлса, Аллоҳу таоло унинг қалбини ҳаловат ва имон билан тўлдиради.” (Ибни Абуд Дунё)
Савол: Динимизда бойлик тўплаш учун кўпроқ ишлаш жоизми?
Жавоб: Ҳар бир мусулмонга ўзининг, бола-чақасининг нафақасига ва қарзларини узишга етадиган миқдорда пул топиб келиш учун меҳнат қилиши фарз. Шундай ният билан ишлаган кимса қарзини тўлай олмасдан вафот этиб кетса ҳам, азоб чекмайди. Ҳадиси шарифда: “Ҳар бир эркакнинг меҳнат қилиб, нафақасига етарли даражада пул топиши фарздир” деб марҳамат қилинган. Нафақасидан ортиғи учун ҳам ишлаб пул топиш жоиз. Бола-чақасининг бир йиллик нафақасига етадигандек ишлаб пул топиш мубоҳ. Мусулмонларга ёрдам бериш учун, динга хизмат қилиш учун ундан ҳам кўпроқ ишлаб пул топиш эса, мустаҳаб, яхши бўлади. Ҳадиси шарифда: “Инсонларнинг энг яхшиси ўзгаларга фойдали бўлганидир” деб марҳамат қилинди. (Дора Қутний, Худоий)
Савол: “Саодати абадия”да нисобга эга бўлсалар ҳам илм ўрганаётган ва ўргатаётганларга закот бериш афзал, дейилган. Яъни бугунги профессор ва университет талабаларига бой бўлсалар ҳам закот беришга бўладими?
Жавоб: Йўқ. Фақат дин илмини ўргатаётган ва ўрганаётганларга закот бериш жоиздир.
Савол: Бир тақвим саҳифасида шундай дейилган:
“Закот бериладиган молнинг ҳам қарздан, ҳам эгасининг аслий эҳтиёжларидан ортган бўлиши шарт. Аслий эҳтиёжларнинг бошида ўртача бир уй келмоқда. Шу билан бирга оила аъзоларидан боқишга масъул бўлганларининг бир йиллик нафақаси бўлиши керак. Қўлидаги олтини ёки пули нисоб миқдорига етган бўлса ҳам яшайдиган ўртача уйи ва бир йиллик нафақаси бўлмаган кишига закот фарз эмас. Бу худди суви бор йўловчи йўлда сувсиз қолишини ҳисобга олиб сувини ишлатмасдан таяммум қилишига ўхшайди. Бундай ҳолатда сув йўқ ҳукмида бўлгани учун таяммум жоиздир. Худди шунингдек бир кишининг аслий эҳтиёжларига сарфланадиган бўлса, нисобдан ортиқ пули бўлишига қарамай йўқ ҳукмида бўлади. Масалан бир кишининг 40 қўйи бўлса, бирини закот сифатида бериши керак. 39 та бўлса орадаги фарқ битта бўлишига қарамай закот фарз бўлмайди. Чунки Аллоҳу таоло ояти каримада “Аллоҳ сиз учун қулайлик истайди, қийинчилик истамайди” деб буюрилган. Аллоҳу таоло ҳеч кимга тоқатидан ортиқ бир юк юкламайди.”
Савол: Қуръони каримдаги “фи сабилиллоҳ” калимасига Аллоҳ йўлида бўлган ҳар қандай муассаса ва жамғарма киради дея, уюшмадан партиягача бўлган ҳар ташкилотга, айниқса диний идорага закот бериш кераклиги айтилмоқда. Бу тўғрими?
Жавоб: Қуръони каримда закот берилиши билдирилган 8 синфдан бири “фи сабилиллоҳ”, яъни Аллоҳ йўлидагилардир. Бу синфга кирувчилар:
1.Фи сабилиллоҳдан мақсад, фақир аскарлардир. (Нур-ул изоҳ)
2. Фи сабилиллоҳдан мақсад, жиҳод ва ҳаж йўлидаги муҳтожлардир. (Радд-ул мухтор)
