“Кўз - одамни мозорга, туяни қозонга туширади”

Назардан сақланиш учун қўрғошин қуйдириш, кўзмунчоқ тақиш, полизга мол калла суягини осиб қўйиш бидъат эмас. (Ҳиндия-Хония)

Назар тегиши ҳақ, яъни кўз тегиши бор нарса. Назарнинг ҳақиқат эканлиги ояти карима билан собитдир. Ҳадиси шарифда ҳам “Назар ҳақдир” деб таъкидланган. (Муслим)

Одамга, ҳайвонга ва ҳатто жонсиз нарсага ҳам кўз тегади. Назар инсонни касал қилади, ҳатто ўлдиради. Китобларда аёлларга ва болаларга тезроқ таъсир қилиши ёзилган...

Баъзи кишилар бир нарсага тикилиб, суқланиб қараса, кўзларидан чиққан нурлар зарарли бўлиб жонли-жонсиз ҳамма нарсанинг бузилишига сабаб бўлади. Бунга мисоллар жуда кўп. Илм-фан ҳам бир кун келиб, бу нурларни ва таъсирларни тушунтириб бера олади.

Батафсил

Нима ичарди, қандай ичарди?

“Расулуллоҳ сувни уч нафасда ичардилар. Идишни муборак оғизларига яқинлаштирганда “Бисмиллоҳ”, оғиздан узганида “Алҳамдулиллоҳ” дердилар.” Абу Ҳурайра (родиаллоҳу анҳ) 

Сув ҳақида гап очилганда замзам билан бошлаган аъло бўлса керак.

Маълумки, Ҳожар волидамиз Аллоҳу таолонинг амри билан Маккада қолдирилади. Ўғли ҳазрати Исмоил ҳали жуда кичик. Сафо билан Марва тепаси орасида бир неча марта бориб келади, лекин сувдан ном-нишон йўқ. Умидини узмайди, ризқидан андиша қилмайди.

Батафсил

Асри саодат ошхонаси

Ҳижоз иқлимида нима ейиларди, қандай ейиларди, бизга ўхшаш тарафлари, фарқлари...

Пайғамбаримиз уйларида шўрвалар доим сопол идишларда қайнарди. Ёру дўстга етсин деб суюқроқ қилинарди. Хасталарга сабзавотли шўрва пиширилар, ҳеч бўлмаса арпа билан лавлаги қайнатиларди.

Бойлар Ҳарамайн фақирларига эзиб майдаланган кўкатлар билан гўштдан тайёрланган “Дашишаи Расулуллоҳ” номли бир нав таом тарқатишарди. 

Батафсил

Хурмо

“Ҳазрати Марям ҳам Исо алайҳиссаломни дунёга келтиргач, хурмо еди. Агар унга хурмодан фойдалироқ нарса бўлганида Аллоҳу таоло Марямга уни тақдим этарди.” (Ҳадиси шариф)

Хурмо фақат араб ярим оролига хос мева эмас. Тунис, Судан, Ироқ, Эрон, Фаластин ва Ҳиндистон сингари кўп минтақаларда учратиш мумкин. Шумер, Аққад, Бобил матнларида; нақш сифатида Умавий ва Аббосий меъморчилигида; Мамлук, Салжуқий матоларида; Усмоний китоб безаш санъатида қаршимизга чиқади.

Бир замонлар Басра соҳиллари, айниқса Баҳрайн ва Файлака ороллари (Дилмун минтақаси) ям-яшил хурмозордир, лекин нефть топилгач, бу жойлар чўлга айланди.

Батафсил

Карантиннинг аҳамияти

Пайғамбаримиз марҳамат қилдиларки: “Бир ерда вабо чиққанини эшитсангиз, у ерга борманг. Сиз яшаётган жойдан вабо чиқса, у ердан кетманг.”

Ҳазрати Оиша (родиаллоҳу анҳо) баён қилади: “Расулуллоҳ (алайҳиссалоту вассалом)дан таун касаллиги ҳақида сўрадилар. Пайғамбаримиз “У сиздан аввалгиларга Аллоҳ юборган бир азоб эди. (Энди) Уни Аллоҳ мўминларга раҳмат қилди. Таун тарқалган ўлкада бўлган бир қул ўзига Аллоҳ тақдир этган нарса юқишини билиб, савоб умидида сабр қилиб, у ерда қолса ва ташқарига чиқмаса, мутлақо унга шаҳид савобининг бир мисли берилади” деб жавоб бердилар.” (Бухорий, Тибб31, Анбиё 50, Қадар 15)

Батафсил

Аёлларнинг масжидга бориши

Савол: Аёлларнинг ваъз ва Қуръон тинглашлари, таровиҳ ёки вақт намозларини жамоат билан ўқишлари учун масжидга боришлари савоб эмасми?

Жавоб: Йўқ. Аёлларнинг уйда ўқиган намозларининг савоби кўп бўлади. Ҳадиси шарифларда буюриладики:

“Аёлларнинг энг хайрли намози уйларининг энг ичкари хонасида ўқиган намозларидир.” (Табароний)

“Аёлларнинг уйининг энг маҳрам жойида ўқиган намози уйининг меҳмонхонасида ўқиган намозидан афзалдир. Уйининг меҳмонхонасида ўқиган намози эса, масжидда ўқиган намозидан афзалдир.” (Абу Довуд, Ибн Аҳмад)

Батафсил

Тик туриб сув ичмаслик керак

Савол: “Ислом ахлоқи” китобидаги бир ҳадисда “Оёқда тик туриб сув ичманглар, бу вужудга зарарлидир” деб буюрилган. Тиббиётда бу тасдиқланганми?

Жавоб: Тиббиёт тасдиқламаса ҳам, динимизда билдирилган нарсаларга тобе бўлиш керак. Бир мутахассис шифокорнинг изоҳи: Ошқозоннинг тик тургандаги ва ўтиргандаги ҳолати бир хил бўлмаслиги маълум. Тик туриб ичилган сув, тўғридан ўн икки бармоқли ичакка келиб тушади. Меъданинг озгина эгилган жойида ошқозон йўли деб аталадиган йўл бор. Суюқ моддалар бу йўлдан доимо озгина очиқ бўладиган ошқозон чиқишидан ўн икки бармоқли ичакка ўтади.

Батафсил

Ибодат, ўйин-кулгу ва мусиқа

Савол: Рамазон ойида бу ойга бағишлаб концертлар берилади. Яна тасаввуф мусиқаси жўрлигида ифторлар берилади. Булар динга мосми?

Жавоб: Ҳеч бирининг динда ўрни йўқ. Ислом олимлари айтадики:

Чақирган кишининг таоми шубҳали бўлса ёки исломият тақиқлаган нарса бўлса, масалан, чолғу чалинаётган бўлса, рақс, қимор каби нарсалар бор бўлса, бу чақирилган жойга борилмайди. (Иҳя)

Ғийбат, рақс, қўшиқ айтилган меҳмондорчиликка борилмайди. (Муҳит, Матолиб-ул муминун)

Батафсил

Керакли савол-жавоблар

- Жуда бой бўлиш учун нима қилиш керак?

- Қаноаткор бўлган инсонларнинг энг бойи бўлади.

- Энг хайрли кимса ким?

- Инсонларнинг энг хайрлиси бошқаларга фойдали бўлганидир.

- Энг адолатли бўлган инсон ким?

Батафсил

Нафснинг душманлиги

Савол: Нафснинг ҳар бир истаги киши зарарига дейилади. Нафснинг энг катта душманлиги қайси жиҳатдан бўлади?

Жавоб: Нафснинг мақсади инсонни кофир қилишдир. Нафс инсонни кўпроқ мол-мулкка ва шон-шуҳратга берилишга мажбурлайди. Мол ва шуҳратга берилиб кетишнинг манбаи нафсдир. Нафс кўпинча мана шу йўллар орқали инсонни ҳалокатга судрашга ҳаракат қилади. Кўп мол ва шуҳрат эгаси бўлиш ҳамма вақт ҳам ёмонликдан дарак бермайди. Динга ва мусулмонларга хизмат қила олиш мақсадида кўп мол-мулкка эга бўлиш албатта яхши.

Батафсил