“Умматим етмиш уч фирқага ажралади”

Савол: Мусулмонларнинг турли фирқаларга бўлиниб кетишини Пайғамбаримиз билармидилар?

Жавоб: Жаноби Расулуллоҳ умматининг бошига келадиган ишларни билдириб “Бани Исроил етмиш икки фирқага айрилди. Умматим ҳам етмиш учун фирқага бўлинади. Булардан фақат биттаси қутулади, қолганлари жаҳаннамга кетади” деб марҳамат қилдилар.

Асҳоби киром сўради:

- У қайси фирқа, ё Расулаллоҳ?

- Менинг ва Асҳобимнинг йўлида бўлганлар, деб жавоб бердилар. Бу ҳадиси шарифни имоми Термизий ҳазратлари Абдуллоҳ бин Умар ривоят қилганини ёзган. Имоми Аҳмад ва Абу Довуднинг нақл қилишича:

Батафсил

Аҳли суннат эътиқоди ҳақида

Мусулмон одам аввало аҳли суннат вал жамоат олимлари билдирганидек ишониши лозим. Жаҳаннамнинг абадий азобидан қутулувчилар эътиқоди аҳли суннат бўлган кишилардир.  

“Аҳли суннат” атамаси кўпроқ изофат ҳолида, яъни “Аҳли суннат эътиқоди ёки ақидаси”, “Аҳли суннат мазҳаби”, “Аҳли суннат йўли”, “Аҳли суннат фирқаси”, “Аҳли суннат ва жамоат фирқаси” шаклида ишлатилади.

Энг улуғ олим ва авлиёлардан имоми Раббоний Мужаддид-и Алф-и Соний Аҳмад Форуқий Сарҳандий (қуддиса сирруҳ) айтдики:

Батафсил

Ҳозирги замонда оммавий тус олаётган бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда кўп ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга ҳар қандай янгича бир нарса илова қилиш бидъат ва катта гуноҳ бўлади. Динимиз қатъиян нуқсон эмас. Бордию Аллоҳу таоло ва Пайғамбаримиз динда бирон масалани нуқсон қилиб қолдирган бўлсалар, биз улардан ҳам мукаммалроқ қилиб бажара оламиз ёки тамомлай оламиз деб даво қила оламизми? Астағфируллоҳ! Динимиз бенуқсон келган. Мана шуни назарда тутиб фикр қилинадиган бўлса, ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида гўёки камчилик топиш, ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартиришга уриниш бўлади.

Батафсил

Аввало иймон келтириш даркор

Аллоҳу таоло, одамзотнинг ҳам дунёда роҳат ва ҳузур ичида яшашини, ҳам охиратда абадий саодатга қовушишини хоҳлайди. Шунинг учун саодатга сабаб бўлувчи, фойдали нарсаларни бажаришни амр этди. Фалокатга сабаб бўлувчи нарсаларни тақиқлади. Аллоҳу таолонинг биринчи амри, иймон келтириш бўлиб, барча инсонларга фарздир. Барча учун иймон зарурийдир. Бу зарурийлик инсоннинг ўзи учундир.
Иймон, луғатда бирор нарсага ёки бирор кишига ҳеч шубҳасиз ишониш, деганидир. Исломиятда иймон дегани: Муҳаммад алайҳиссалом, Аллоҳу таолонинг пайғамбари эканлиги, танланган хабар берувчи «Набий» эканлигини тўғри деб билмоқ ва ишониб сўзламоқдир.

Батафсил

Аҳли Суннат эътиқодида бўлишнинг белгилари

Аллоҳу таоло, барча мусулмонларнинг Аҳли суннат эътиқодига мувофиқ иймон келтиришларидан розидир. Бу шарафли эътиқодга мансуб бўлишнинг бир неча муҳим шартлари ва аломатлари бўлиб, Аҳли суннат олимлари буни қуйидагича изоҳ этганлар:

1. Иймоннинг олтита шартига, яъни Аллоҳу таолонинг борлиги ва бирлигига, шериги ва ўхшаши йўқлигига; Малакларига; Китобларига; Пайғамбарларига; Охират ҳаётига; Тақдирга, яъни яхши ва ёмон кунларнинг Аллоҳ тарафидан яратилганига ишониш керак. (Булар “Оманту”да билдирилган).

2. Аллоҳу таоло юборган охирги китоб бўлмиш Қуръони каримнинг Аллоҳ каломи (сўзи) эканлигига ишониш керак.

Батафсил

Аҳли Суннат эътиқоди

Аллоҳу таоло, барча мусулмонларнинг Аҳли суннат эътиқодига мувофиқ иймон келтиришларидан розидир. Бу шарафли эътиқодга мансуб бўлишнинг бир неча муҳим шартлари ва аломатлари бўлиб, Аҳли суннат олимлари буни қуйидагича изоҳ этганлар:

 1. Иймоннинг олтита шартига, яъни Аллоҳу таолонинг борлиги ва бирлигига, шериги ва ўхшаши йўқлигига; Малакларига; Китобларига; Пайғамбарларига; Охират ҳаётига; Тақдирга, яъни яхши ва ёмон кунларнинг Аллоҳ тарафидан яратилганига ишониш керак. (Булар “Оманту”да билдирилган).

2. Аллоҳу таоло юборган охирги китоб бўлмиш Қуръони каримнинг Аллоҳ каломи (сўзи) эканлигига ишониш керак.

Батафсил

Иймон тўғри бўлиш керак

 Сезги органлари ва ақлий илмлар кўпинча иймон келтиришга кўмакчилик қилади. Фан илмлари оламдаги низомнинг, тартибнинг тасодифан эмаслигини ва бир яратувчининг борлигини, мана шундай бир мувозанатли дунёда яшаётганимизни тушуниш, билиш ва иймон келтиришга ундайди. Иймон деб, охирги пайғамбар Муҳаммад алайҳиссаломнинг Аллоҳу таолодан келтирган илмларини ўрганиб, ишонишга айтилади. Ишониш лозим бўлган бирорта ақида учун, «ақлимга тўғри келса ишонаман» – дейиш, пайғамбарларни инкор қилиш билан баравардир. Дин ақоиди, мутафаккирларнинг ёки олимларнинг ўйлаб топган нарсалари эмас, балки пайғамбарларга Аллоҳу таоло тарафидан ваҳий қилинган қоидалардир. Шунинг учун уларга, «ақлга тўғри келмайди» деб ишонмаслик, пайғамбарларга ишонмаслик бўлади. Тўғри иймонга эга бўлиш учун, севгили пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг Аллоҳу таолодан келтирган бутун қоидаларни, Уларнинг ворислари (меросхўрлари) бўлмиш Аҳли суннат олимларининг китобларидан ўрганиб, китобдагидек ишониш керак. Тўғри ва мақбул иймон соҳиби бўлиш учун, қуйидаги хусусларга ҳам диққат қилиш керак:

Батафсил

Афъоли мукаллафин

 Афъоли мукаллафин ёки Аҳкоми Исломия

[Мукаллафнинг вазифалари]

 Ислом динининг амр ва таъқиқларига Аҳкоми шариа (Шариат ҳукмлари) дейилади ёки Аҳкоми Исломия (Исломият ҳукмлари) дейилади. Бунга яна Афъоли мукаллафин (Мукаллафнинг вазифалари) ҳам дейилади. Афъоли мукаллафин саккизта бўлиб: Фарз, Вожиб, Суннат, Мустаҳаб, Мубоҳ, Ҳаром, Макруҳ, Муфсиддир.

 1. ФАРЗ: Аллоҳу таоло, инсонларнинг бажо келтиришини ояти карималарда очиқча ва қатъий равишда амр қилган ҳукмларга фарз дейилади. Яъни Қуръони каримда очиқча амр қилинган бутун хусуслар фарздир. Фарзларнинг тарки ҳаромдир. Фарзга ишонмайдиган ёки менсинмайдиган ва адо этишга аҳамият бермайдиганлар Худо сақласин, кофир бўлишади. Икки турли фарз бор:

а)Фарзи ‘айн: мукаллаф бўлган ҳар бир мусулмоннинг бевосита ўзи адо этиши керак бўлган фарзлар. Яъни бирининг ўрнига бошқа бири қила олмайдиган фарз ибодатларга Фарзи айн дейилади. Масалан: Иймон келтириш, таҳорат олиш, ғусл, беш вақт намоз ўқиш, рамазонда рўза тутиш, бой бўлганда закот бериш ва ҳажга бориш каби вазифалар фарзи айнга, яъни ҳар ким ўзи адо этиши керак бўлган ибодатларга киради. [ғарб мусулмонлари орасида] Ўттиз икки ва эллик тўртта фарз атамаси [Туркистонда эса 40 фарз атамаси ] машҳурдир.

Батафсил