Савол: Кўзи ёриш вақтида вафот этган мусулмон аёл шаҳид бўладими?
Жавоб: Ҳа, шаҳид бўлади. Шаҳиднинг фарз қазрлари ва қул ҳақларидан ташқари бутун гуноҳлари авф этилади. Учта ҳадиси шарифнинг маъноси қуйидагича:
“Хотин ҳомиладорлигида, кўзи ёригунча ва гўдагини сутдан чиқаргунча Аллоҳ йўлида соқчиликда турган мужоҳид каби бўлади. Бу орада вафот этадиган бўлса, шаҳид ажри берилади.” (Табароний)
Савол: Бир хотин ажрашганидан кейин ёки эри вафот этганидан кейин бироз муддат турмушга чиқмасдан кутиши керакми? Бу иддат вақтида уйдан ташқарига чиқа оладими? Иддат муддати ичида никоҳланиши мумкинми?
Жавоб: Боин талоқ ва ўлим иддатида хотин киши безанмайди ва хушбўй ҳидлар сурмайди. Иддат муддати ичида хотин турмушга чиқа олмайди. Ҳатто никоҳланиш учун унга толиб бўлиш (совчи қўйиш) ҳам мумкин эмас.
Талоқ иддатида иддати битгунича эридан нафақасини олади. Лекин кечаси ва кундузи уйдан чиқмайди. Уйдан чиқадиган бўлса, нафақа ола олмайди.
Савол: Хотиннинг эрини йўлга солиш учун ёлғон гапириши жоизми? Ёлғон гапириш жоиз бўлган бошқа ҳолатлар ҳам борми?
Жавоб: Дин душманларининг зараридан ҳимояланиш ёки мусулмонларни улардан ҳимоя қилиш учун ҳар қачон ёлғон гапириш жоиз бўлади. Золимдан бир мусулмоннинг жойини, мол-мулкини, гуноҳини яшириш ҳам жоиз. Икки мусулмонни яраштириш учун, молини ҳимоя қилиш учун, мусулмоннинг сири, айби ошкор бўлмаслиги учун ва бу каби ҳаромларнинг олдини олиш учун ёлғон жоиз бўлади.
Савол: Динни ёмонлаш учун ҳулла ҳақида гапириб, мазах қилаётганлар ҳам учрамоқда. Ҳулла дегани нима?
Жавоб: Ҳулланинг шаърий ва ғайришаърий бўлгани бор. Ғайришаърий бўлганини кўрсатиб исломият мана шундай қилмоқда дейиш нотўғри. Динимизда бир эркак аёлидан уч талоқ билан ажрашганидан кейин такрор бу аёл билан уйланиши ҳалол бўлмайди. Яъни никоҳ ўқилса ҳам никоҳлари ўтмайди. Эр-хотин ажрашганларидан кейин хотин киши уч ҳайз муддати иддат сақлайди. Сўнгра истаса бу хотин бошқа эркак билан турмуш қуриши мумкин. Хотин бу эри билан ҳам яшай олмасдан ажрашадиган бўлса, яна иддат муддати кутганидан иккинчи ажрашган эридан бошқа хоҳлаган кишига эрга тегиши мумкин. Биринчи ажрашган эри толиб бўлса, у билан ҳам никоҳланиши мумкин.
Савол: Динимизда мута никоҳи борми?
Жавоб: Мута никоҳи тўрт мазҳабда ҳам ҳаромдир. Мута никоҳи дегани гувоҳларсиз бир аёлга маълум пул бериб, муайян вақт бирга яшашга келишиш деганидир. Мута никоҳининг ҳаром эканлигини бутун олимлар иттифоқ билан тасдиқлагани “Мезон-ул кубро” ва “Ибни Обидин”да ёзилган.
Имом Табароний айтади:
Абдуллоҳ ибни Аббос “Мута никоҳи авваллари ҳалол эди. Лекин “Оналарингиз сизларга ҳаромдир” маолидаги ояти карима келгандан кейин ҳаром қилинди. Мўминун сурасининг “Фақат завжаларингиз ва соҳиб бўлган жорияларингиз ҳалолдир” маолидаги ояти каримаси мута никоҳининг ҳаром қилинганлигини қувват билан билдирмоқда.
Савол: Наша, кўкнори, кокаин каби гиёҳванд моддаларни истеъмол қилиш гуноҳ эмасми? Гиёҳвандликка берилишнинг сабаби нима?
Жавоб: Ҳар қандай гиёҳвандлик гуноҳдир. “Ислом ахлоқи” китобида катта гуноҳлар орасида билдирилган. Ибни Ҳожар Маккий ҳазратлари «Афюн ва бошқа заҳарли ўтлар ҳаромдир. Лекин дорилар ичига қўшилган оз миқдори ҳаром эмас» деганлар. (Завожир)
Наша ва кўкнори каби моддаларнинг ақлга зарар берадиган миқдори ҳаромдир. Дорилар ичига қўшилган оз миқдори ҳаром эмас.
Савол: Ҳомила бўлмаслик учун тадбир олиш, масалан, презерватив ишлатиш жоизми?
Жавоб: Ҳа, жоиз.
Савол: Аёл киши ҳомиладор бўлмаслиги учун спирал қўйдириши жоизми?
Жавоб: Ҳа.
Савол: Эри аёли рози бўлмаган ҳолда ҳомила бўлмаслиги учун тадбир олиши мумкинми ёки аёлини тадбир олишга мажбур қила оладими?
Жавоб: Йўқ.
Савол: Мусулмон сифатида қариш жуда фазилатлидир, дейишади. Бу ҳақида маълумот берасизми?
Жавоб: Мусулмон неъматларга эришган киши деганидир. Одамнинг мусулмон сифатида сочини оқартириши катта неъматдир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Аллоҳу таоло “Қарилик менинг нуримдир. Нуримга норим билан [жаҳаннам оташи билан] азоб беришдан ҳаё қиламан. У ҳолда сиз ҳам мендан ҳаё қилинг” деб буюрган.” (Абушшайх)
“Ҳақ таоло мусулмон бўлиб қариган кишига азоб беришдан ҳаё қилади.” (Ҳатиб)
Савол: Кичик фарзандимиз оламдан ўтди. Ота-она бўлганимиз учун қаттиқ қайғурдик, йиғлаб-сиқтадик. Бу бизга гуноҳ бўлдими?
Жавоб: Йиғлаш раҳмдандир. Йиғлаш гуноҳ эмас. Бақириб-чақириб, исён қилиш гуноҳ. Фарзанд ўлими, молини қўлдан бой бериш, кўзи кўр, қулоғи кар, бир аъзоси зарар кўриши сингари одамнинг ихтиёрида бўлмаган мусибатларга сабр қилишдан ҳам ортиқроқ фазилатли сабр бўлмайди. Сабр қилганларга бериладиган савобнинг миқдорини Аллоҳу таолодан бошқаси билмайди.
Мусибатларга сабр сиддиқларнинг даражасидир. Шунинг учун Пайғамбаримиз қуйидагича дуо қилардилар:
“Ё Рабби, менга шундай маърифат берки, мусибатлар менга қулай бўлсин!” (Термизий)
Савол: Фарзандга қандай исмларни қўйган маъқул?
Жавоб: Фарзандга қўйилган ёки қўядиган исмларнинг маъноларини динимизга, урф-одатимизга мос тушиш-тушмаслигига эътибор қаратиш керак. Мос бўлмаса, ўзгартириш керак. Ҳақли сабаблар билан исми ёки фамилиясини ўзгартиришни истовчилар топилиб туради. Айрим кимсалар дуч келган исмга "унақа сифат ва аниқловчилардан от бўлмайди" деб эътироз билдиради. Бу борада ёзилган китобларни дўконлардан топиш мумкин.
