Ёлғон гапириш

Савол: Ёлғон гапириш ҳақида динимизда нима дейилган?

Жавоб: Ёлғон гуноҳларнинг энг жирканчи, айбларнинг энг ёмони, қалбларни қорайтирадиган бутун ёмонликларнинг бошидир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:

“Ёлғон – мунофиқлик эшикларидан биридир.” (Ибн Адий)

“Имон соҳиби ҳар хил хато қилиши мумкин. Лекин хоинлик қилолмайди ва ёлғон гапиролмайди.” (Ибн Абу Шайба, Баззор)

Батафсил

Тез аччиқланиш

Савол: Мен жуда тез аччиқланаман. Катта-кичиклигига қарамай, қўпол гапириб юбораман. Аччиғимни боса олишим учун нима қилишим керак?

Жавоб: Аччиғини босиш учун диннинг амрларига бўйсуниш керак, бунинг гуноҳ эканлигини билиш лозим. Инсон билиб туриб қизишиб, ғазабланмайди. Ғазабланса ҳам, аччиғини боса олади. Чунки динимиз ғазабланмасликни эмас, жаҳлини боса олишни амр этмоқда. Ҳар бир инсон аччиқланиши мумкин, фақат қизишиб, дин чегараларидан ташқарига чиқмаслиги, зарарли иш қилмаслиги керак.

Ғазабланган вақтда аузу бисмиллоҳ билан икки қул аузуни ўқиш керак. Жаҳл чиққанда ақл кетади. Исломият белгилаган чегарадан чиқиб кетади. Қуйида бунга боғлиқ бир неча ҳадиси шарифлар келтирилган:

“Ғазабланган кимса истаганини қилишга кучи етгани ҳолда юмшоқ муомалада бўлса, Аллоҳу таоло унинг қалбини ҳаловат ва имон билан тўлдиради.” (Ибни Абуд Дунё)

Батафсил

Бойлик тўплаш

Савол: Динимизда бойлик тўплаш учун кўпроқ ишлаш жоизми?

Жавоб: Ҳар бир мусулмонга ўзининг, бола-чақасининг нафақасига ва қарзларини узишга етадиган миқдорда пул топиб келиш учун меҳнат қилиши фарз. Шундай ният билан ишлаган кимса қарзини тўлай олмасдан вафот этиб кетса ҳам, азоб чекмайди. Ҳадиси шарифда: “Ҳар бир эркакнинг меҳнат қилиб, нафақасига етарли даражада пул топиши фарздир” деб марҳамат қилинган. Нафақасидан ортиғи учун ҳам ишлаб пул топиш жоиз. Бола-чақасининг бир йиллик нафақасига етадигандек ишлаб пул топиш мубоҳ. Мусулмонларга ёрдам бериш учун, динга хизмат қилиш учун ундан ҳам кўпроқ ишлаб пул топиш эса, мустаҳаб, яхши бўлади. Ҳадиси шарифда: “Инсонларнинг энг яхшиси ўзгаларга фойдали бўлганидир” деб марҳамат қилинди. (Дора Қутний, Худоий)

Батафсил

Одамга кўра ҳалол-ҳаром ўзгарадими?

Савол: Баъзи егуликларнинг зарар берадиганларга, аллергияси борларга ҳаром, зарар бермаганларга мубоҳ эканлигини айтмоқдасиз. Ҳалол-ҳаром одамга қараб ўзгарадими? Бировга ҳаром бўлган нарса, бошқасига ҳалол бўлиши мумкинми?

Жавоб: Истиснолар кўп. Бировга ҳалол бўлган нарса, бошқасига ҳаром бўлиши мумкин. Қуйида бунга далиллар келтирамиз:

1. "Бойга закот фарз бўлишига қарамай фақирга фарз эмас. Ҳаж ҳам ҳаммага фарз эмас. Қурбон сўйишда ҳам бой-фақир деб ажратилади. Садақа-и фитрда ҳам шундай." (Дурар)

Демак, бировга фарз бўлган ибодат бошқасига фарз эмас.

2. "Тик туриб намоз ўқиш [қиём] фарз. Лекин хасталарга фарз эмас." (Жавҳара)

Демак, бирига фарз бўлган бир хусус, бошқасига фарз бўлмаслиги мумкин.

 

Батафсил

Қуён гўштини ейиш мумкинми?

Савол: Пайғамбаримизнинг чигирткани, идрор (сийдик) сузиш аъзоси бўлган буйракни, қонли бўлган талоқ ва жигарни емаганларидек, яна қуённи емаганлиги айтилади. Булар ҳаром бўлгани учун емаганларми?

Жавоб: Йўқ, буйрак, жигар, талоқ ҳаром эмас, ҳалолдир.

Чигиртка ҳам ҳалолдир. (Бухорий, Муслим, Термизий, Абу Довуд)

Батафсил

Қўшнининг девордан ошган шохдаги мевалари

Савол: Қўшни боғидаги дарахтнинг ҳовлимизга осилиб турган шохларидаги мевалардан ва ерга тўкилганларидан еса жоизми?

Жавоб: Жоиз эмас. Дарахтдан ҳамма ўтадиган кўчага тушган бўлса, ёнғоқ каби чиримайдиганларини эгаси рухсат бергани маълум бўлса, ейиш жоиздир. Гилос каби чирийдиган мева бўлса, эгаси тақиқлагани маълум бўлмагунча олиб ейиш мумкин. Териб уйига олиб кетиш жоиз эмас.

Батафсил