Ҳижрий ойларни аниқлаш

Савол: Муборак кечалар яқинлашганда “Янги ой (ҳилол) бугун кўринмади, ҳайит ёки муборак кеча бугун эмас, эртага” дейдиган кишилар кўп учрамоқда. Бу йил Қурбон байрамини шанба куни деб Зул-қаъда ойини 32 кунга етказганлар ҳам бўлди. Ҳижрий ойлар билан муборак кечаларни бир-икки кун кейинга суриш, кунини ўзгартириш тўғрими?

Жавоб: Албатта нотўғри. Ер юзининг қаерида бўлмасин, Рамазон ҳилоли кўринганида дунёнинг барча минтақаларида рўза бошланади. Лекин ҳаж, қурбон байрами ва намоз вақтлари бундай эмас. Буларда бир жойда вақти кириши билан бошқа жойларда ҳам вақти кирган бўлиши шарт эмас. (Ислом ахлоқи)

Батафсил

Ҳижрий янги йил

Ҳижрий тақвимга кўра янги йилнинг илк кечаси 25 июндан 26 июнга ўтар кечаси, 26.06.2025 эса илк куни бўлади.

Муҳаррам ойи - Исломий қамарий йилнинг биринчи ойи ва Қуръони Каримда эҳтиром қилинган тўрт ойдан биридир. Муҳаррам ойининг биринчи кечаси мусулмонларнинг қамарий янги йил кечасидир. Бу кечани ибодат билан ўтказиб, унга ҳурмат кўрсатиш керак. Ҳурмат кўрсатиш гуноҳ қилмаслик орқали амалга ошади. Зул-ҳижжа ойининг сўнгги куни ва Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутган одам бутун йил рўза тутгандек савобга эришади. Бир ҳадиси шарифда “Рамазондан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди.

Батафсил

Ашуро куни ва кечаси

   Муҳаррам ойи Қуръони каримда қиймат берилган тўрт ойдан бири. Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутиш бутун бир йил рўза тутгандек фазилатлидир. Ҳадиси шарифда: “Рамазон ойидан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди. (Муслим)

Батафсил

Қарилик неъмати

Савол: Мусулмон сифатида қариш жуда фазилатлидир, дейишади. Бу ҳақида маълумот берасизми?

Жавоб: Мусулмон неъматларга эришган киши деганидир. Одамнинг мусулмон сифатида сочини оқартириши катта неъматдир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:

“Аллоҳу таоло “Қарилик менинг нуримдир. Нуримга норим билан [жаҳаннам оташи билан] азоб беришдан ҳаё қиламан. У ҳолда сиз ҳам мендан ҳаё қилинг” деб буюрган.” (Абушшайх)

“Ҳақ таоло мусулмон бўлиб қариган кишига азоб беришдан ҳаё қилади.” (Ҳатиб)

Батафсил

Фарзандининг ўлимига сабр

Савол: Кичик фарзандимиз оламдан ўтди. Ота-она бўлганимиз учун қаттиқ қайғурдик, йиғлаб-сиқтадик. Бу бизга гуноҳ бўлдими?

Жавоб: Йиғлаш раҳмдандир. Йиғлаш гуноҳ эмас. Бақириб-чақириб, исён қилиш гуноҳ. Фарзанд ўлими, молини қўлдан бой бериш, кўзи кўр, қулоғи кар, бир аъзоси зарар кўриши сингари одамнинг ихтиёрида бўлмаган мусибатларга сабр қилишдан ҳам ортиқроқ фазилатли сабр бўлмайди. Сабр қилганларга бериладиган савобнинг миқдорини Аллоҳу таолодан бошқаси билмайди.

Мусибатларга сабр сиддиқларнинг даражасидир. Шунинг учун Пайғамбаримиз қуйидагича дуо қилардилар:

“Ё Рабби, менга шундай маърифат берки, мусибатлар менга қулай бўлсин!” (Термизий)

Батафсил

Қазо намозларига боғлиқ савол-жавоблар

Савол: Қазо намозлари қандай ўқилади, уларни ўз навбати билан ўқиш керакми?

Жавоб: Қазо намозлари айнан ўша қазосини ўқимоқчи бўлган намоздай ўқилади. Қазо намозларни ўқиётганда навбати билан ўқиш шарт эмас. Лекин қанча қазо намози ўқиганини билиш учун навбати билан ўқиган яхши.

Савол: Суннатларни ўқиётганда қазога ҳам ният қиламиз. Пешиннинг илк суннатини ўқиётганда энг аввал қазога қолган пешиннинг фарзига, асрнинг суннатини ўқиётганда энг аввал қазога қолган аср фарзига, шомда ҳам энг аввал қазога қолган шом фарзига деб ният қиламиз. Пешиннинг суннатини ўқиётганда шом ёки хуфтон фарзига деб ният қилсак бўладими?

Жавоб: Қайси намоз қазосини ўқишни хоҳласангиз, шунга ният қилишингиз мумкин.

Батафсил