Ҳижрий ойларни аниқлаш

Савол: Муборак кечалар яқинлашганда “Янги ой (ҳилол) бугун кўринмади, ҳайит ёки муборак кеча бугун эмас, эртага” дейдиган кишилар кўп учрамоқда. Бу йил Қурбон байрамини шанба куни деб Зул-қаъда ойини 32 кунга етказганлар ҳам бўлди. Ҳижрий ойлар билан муборак кечаларни бир-икки кун кейинга суриш, кунини ўзгартириш тўғрими?

Жавоб: Албатта нотўғри. Ер юзининг қаерида бўлмасин, Рамазон ҳилоли кўринганида дунёнинг барча минтақаларида рўза бошланади. Лекин ҳаж, қурбон байрами ва намоз вақтлари бундай эмас. Буларда бир жойда вақти кириши билан бошқа жойларда ҳам вақти кирган бўлиши шарт эмас. (Ислом ахлоқи)

Батафсил

Ҳижрий янги йил

Ҳижрий тақвимга кўра янги йилнинг илк кечаси 25 июндан 26 июнга ўтар кечаси, 26.06.2025 эса илк куни бўлади.

Муҳаррам ойи - Исломий қамарий йилнинг биринчи ойи ва Қуръони Каримда эҳтиром қилинган тўрт ойдан биридир. Муҳаррам ойининг биринчи кечаси мусулмонларнинг қамарий янги йил кечасидир. Бу кечани ибодат билан ўтказиб, унга ҳурмат кўрсатиш керак. Ҳурмат кўрсатиш гуноҳ қилмаслик орқали амалга ошади. Зул-ҳижжа ойининг сўнгги куни ва Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутган одам бутун йил рўза тутгандек савобга эришади. Бир ҳадиси шарифда “Рамазондан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди.

Батафсил

Ашуро куни ва кечаси

   Муҳаррам ойи Қуръони каримда қиймат берилган тўрт ойдан бири. Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутиш бутун бир йил рўза тутгандек фазилатлидир. Ҳадиси шарифда: “Рамазон ойидан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди. (Муслим)

Батафсил

Фарздан қазоси бор бўлса

Савол: Закотдан қарзи туриб садақа бериш, Рамазон рўзасидан қарзи бўлиб нофила рўза тутиш ва фарздан қазоси бўлиб нофила ўқиш жоизми?

Жавоб: Жоиз эмас. Чунки фарзнинг аҳамияти катта. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:

“Энг фазилатли жиҳод фарзларни адо этишдир.” (И.Аҳмад)

“Ҳамма нофила билан машғул бўлганида сиз фарзларни бажаришга ҳаракат қилинг!” (Мифтоҳ-ун-нажот)

“Банда фарзни бажариш билан Аллоҳга яқинлашганидек бошқа ҳеч нарса билан яқинлаша олмайди.” (Байҳақий)

 

Батафсил

Суннат намоз дегани нима?

Савол: Жамоатга етиб олиш учун баъзан асрнинг илк суннатини 2 ракъат қилиб ўқиш жоиз дейилди. Ундан ташқари, шомнинг 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат қазо ўқиш, хуфтоннинг сўнгги 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат витр қазосини ўқиш жоизми? 3 ракъатлик нофила намоз бўлмагани учун суннатни тарк этган бўлмаймизми? “Саодати абадия” китобида бу ҳақида маълумот борми?

Жавоб: Фарзнинг ёнида хоҳлаган бир намоз ўқилганда суннат ҳам ўқилган бўлади. Ракъат сони муҳим эмас. Яъни асрнинг илк тўрт ракъат суннати ўрнига шомнинг уч ракъатлик қазоси ёки бомдоднинг икки ракъатлик қазосини ҳам ўқиш мумкин. Қазоси йўқ киши ҳам шундай ўқиса, суннатни тарк этган бўлмайди.

Батафсил

Суннатни тарк этиш гуноҳми?

Савол: Суннатларни ўқиётганда қазога ҳам ният қилса, суннат ҳам ўқилган бўлади, суннатлар тарк этилган бўлмайди. Суннатни умуман ўқимаса гуноҳ бўлмайдими?

Жавоб: Бу борада дин китобларимизда нақл этилганларни билдирамиз:

1. Ибни Ҳумом айтади: «Суннатларни ўқимаслик савобларга ва юксак даражаларга эриша олмасликка сабаб бўлади.» (Жавҳара, Дурр-ул мунтақо, Радд-ул мухтор, Тахтавий)

2. «Муаккад ва ғайри муаккад суннатларни тарк этиш гуноҳ эмас. Буларни тарк этган киши савобларга ва юксак даражаларга қовуша олмайди ҳамда озорланади.» (Халабий-и сағир)

 

Батафсил