Етмиш икки бузуқ фирқа қандай пайдо бўлди?

Савол: “Қуръони каримни ўз тушунчаси бўйича тафсир қилган одам кофир бўлади” деган мазмундаги ҳадисни кўпчилик эшитган. Яна “72 бузуқ фирқа Қуръонни нотўғри тафсир қилганлари учун жаҳаннамга кетишади. Лекин у ерда абадий қолишмайди” дейилади. Бу икки хабар бир-бирига зид, қарши эмасми?

Жавоб: Бу ерда зидлик йўқ. Ўз ақли бўйича тафсир қилиш бошқа, оятларни нотўғри тушуниш эса, бошқа нарса.

Абдулғани Наблусий ҳазратлари айтадиларки:

"Ижмо билан билдирилган ва зарурий равишда эътиқод қилиш керак бўлган масалаларда ҳамда амал қилинадиган ишларда ижтиҳод қилиш жоиз эмас. Чунки буларга ишонмаган одам кофир бўлади. Бу умматдан баъзилари эътиқод масалаларида ижтиҳод қилиб, 73 фирқага бўлинди.

Батафсил

Мазҳабсизликка доир масалалар

Савол: Бидъат аҳлига мазҳабсиз дейиладими?

Жавоб: Ҳа, тўрт мазҳабдан бирига тобе бўлмаган одамга мазҳабсиз дейилганидек тўғри ақидада бўлмаганга ҳам мазҳабсиз дейилади. Қуйидаги уч гуруҳнинг барчаси бидъат аҳли, яъни мазҳабсиздир:

1) Тўрт мазҳабдан бирига тобе бўлмаганлар.

2) Тўрт мазҳабнинг ўзи учун қулай бўлган ҳукмларини бир ундан, бир бундан олиб, мазҳабларни талфик этган, аралаштирганлар.

3) Тўрт мазҳабни ҳақ деб билгани ҳолда муайян бир эътиқоди аҳли суннатга хилоф бўлганлар.

Батафсил

Мазҳабсизларнинг баъзи фикрлари

Савол: ... исмли шахснинг нотўғри фикрлари ҳақида маълумот берсангиз. Буларни унга ишонганларга кўрсатиб, нотўғри йўлдан қайтаргим келади. Унинг адашган, бузуқ жиҳатлари нимада?

Жавоб: Мазҳабсиз сохтакорларнинг бузуқликлари авом халқнинг кўзига айни ҳақиқатдек кўрингани шунчалик, қанча одам ўйламай-нетмай гала-гала, гуруҳ-гуруҳ бўлиб изларидан эргашиб кетмоқда. Лекин улар этагидан тутган шахсларининг чор-атрофга нашр этаётган китобларидаги қарашларининг, фикрларининг нотўғри, бузуқ, залолат эканлигидан бехабарлар. Шунинг учун ундайларга “Сиз устоз деб билган шахснинг фалон гаплари-фикрлари нотўғри” дейишни ўрнига қўлларига аҳли суннатнинг нималигини ўргатувчи китобларни бериш керак.

Батафсил

Қазоси бор кишининг суннат ўқиши

Савол: Бир мулла “Қазоси бор киши вақтнинг суннатлари билан бирга ишроқ, духа, аввобин, таҳажжуд, субҳа, таҳиятул масжид каби нофила намозларни ҳам асло ташлаб қўймайди. Нариги уч мазҳабда қазоси бор кишининг суннат ва нофилаларни ўқиши ҳаром бўлса ҳам, Ҳанафий мазҳабида ушбу нофила намозларни албатта ўқиши лозим. Устозларимиз бу намозларни вақтида ўқимай одобсизлик қилган кимса буни тузатаман деб бу сафар суннатларни ва нофилаларни ўқимасдан бошқа бир хатога йўл қўйиши асло дуруст эмас дедилар” деяпти. Шунчалик ҳам жоҳиллик бўладими? Фарз билан суннат ёки нофилани тенглаштириб бўладими? Ҳатто нофила фарздан устун тутиладими? Бир инсон умрида ишроқ, духа каби нофила намозларни ўқимаса, охиратда сўроққа тортиладими? Лекин бир вақт фарз намозини ўқимаса, катта гуноҳга кирмайдими? Нофилалардан аввал фарз қазосини ўташга, яъни фарзни ўқишга одобсизлик дегани нимаси? Фарзни ўқимаслик ҳаромми ёки одобсизликми? Фарзга бундай енгил қараш куфр бўлмайдими?

Жавоб: Бу муаллиф ҳақиқатан қип-қизил жоҳил экан. Фарзни тарк этишга одобсизлик дейиш хоинлик бўлмаса, жоҳилликнинг, аҳмоқликнинг ўзгинаси. Одобсизлик гуноҳ эмас. “Жомиул фатаво” китобида «Душман қаршисида бир фарз намозни ўқиш имкони бўлиб туриб, уни тарк этишнинг жазоси 700 катта гуноҳга тенг» деб айтилган. Шунчалик катта гуноҳга қайси мусулмон одобсизлик деб айта олади?

Батафсил

Фарздан қазоси бор бўлса

Савол: Закотдан қарзи туриб садақа бериш, Рамазон рўзасидан қарзи бўлиб нофила рўза тутиш ва фарздан қазоси бўлиб нофила ўқиш жоизми?

Жавоб: Жоиз эмас. Чунки фарзнинг аҳамияти катта. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:

“Энг фазилатли жиҳод фарзларни адо этишдир.” (И.Аҳмад)

“Ҳамма нофила билан машғул бўлганида сиз фарзларни бажаришга ҳаракат қилинг!” (Мифтоҳ-ун-нажот)

“Банда фарзни бажариш билан Аллоҳга яқинлашганидек бошқа ҳеч нарса билан яқинлаша олмайди.” (Байҳақий)

 

Батафсил

Суннат намоз дегани нима?

Савол: Жамоатга етиб олиш учун баъзан асрнинг илк суннатини 2 ракъат қилиб ўқиш жоиз дейилди. Ундан ташқари, шомнинг 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат қазо ўқиш, хуфтоннинг сўнгги 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат витр қазосини ўқиш жоизми? 3 ракъатлик нофила намоз бўлмагани учун суннатни тарк этган бўлмаймизми? “Саодати абадия” китобида бу ҳақида маълумот борми?

Жавоб: Фарзнинг ёнида хоҳлаган бир намоз ўқилганда суннат ҳам ўқилган бўлади. Ракъат сони муҳим эмас. Яъни асрнинг илк тўрт ракъат суннати ўрнига шомнинг уч ракъатлик қазоси ёки бомдоднинг икки ракъатлик қазосини ҳам ўқиш мумкин. Қазоси йўқ киши ҳам шундай ўқиса, суннатни тарк этган бўлмайди.

Батафсил