Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Назр ва қасам каффорати

Савол: Назр қилган нарсасини бажо келтирмай ўрнига қасам каффорати берса бўладими? Бутун зиёратгоҳларнинг ёнида Диний идора томонидан осилган бир лавҳа туради. Унда "мақбарага назр қилинмайди" дейилган. Шу тўғрими? Байҳақий ривоят қилган “Назрда нималигини аниқ айтмаган, гуноҳ бўлган ёки кучи етмайдиган нарсани назр қилган кишининг каффорати қасам каффоратидир” маолидаги ҳадисини изоҳлаб берасизми?

Жавоб: Ҳадиси шарифда шу уч хусус билдирилган:

1. "Назр қилдим"- деса-ю, лекин нималигини айтмаса ва ният қилмаса қасам каффорати беради.

Батафсил

Назрнинг гўштидан кимлар ея олмайди

Савол: Назр қилиб сўйилган молнинг гўштидан кимлар ейиши мумкин эмас?

Жавоб: Фақир ёки бой киши назр қилган бўлса, ўзи бу гўштдан ея олмайди ва закот берилиши жоиз бўлмаган ота-онасига, бобосига, фарзандларига, неварасига, эрига ёки аёлига, фақир бўлсалар ҳам бермайди. Улар бундан еса ёки берилса, ейилган гўштнинг қийматини фақирларга садақа қилиб беради. Бошқатдан мол сўйиш керак эмас. Қариндошидан ёки уйидагилардан закотини бериши жоиз бўлган катта-кичик барчаси ея олади.

Батафсил

Жин мактуби

Батафсил