Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Назрнинг шартларга мос бўлиши

Савол: Бир назримни бажо келтиришим учун назрнинг шартларга мос бўлиши керакми?

Жавоб: Ҳа, назр қилинган нарсанинг бажарилиши лозим бўлиши учун назрнинг шартларга мос бўлиши керак. Мисоллар билан тушунтирамиз:

1. Бир фарз-и айн ёки вожиб жинсидан бўлиши керак. Масалан, рўза, намоз, садақа каби. “Фалон ишим ҳал бўлса, юз метрга югураман” қабилида назр қилиш саҳиҳ бўлмайди.

2. Ўзи алоҳида бир ибодат бўлиши лозим. Таҳорат олиш ўзи алоҳида бир ибодат бўлмагани учун назр бўла олмайди.

Батафсил

Назр савобини авлиёга бахшида қилиш

Савол: Яқин одами хасталикдан шифо топиши учун авлиёга назр қилиш жоизми, жоиз бўлса қандай қилинади?

Жавоб: Авлиёга назр қилиш, “Фалон ишим ҳал бўлса, Аллоҳ розилиги учун бир қўй сўйиб, савобини фалон авлиёга ҳадя қиламан, бағишлайман” дейиш жоиздир.

Ҳақиқий ислом олимлари айтганларки:

Ҳеч бир авлиё ғайбни билмайди. Аллоҳу таоло кашф ва илҳом йўли билан билдирса, фақат шуни айтишлари мумкин. 

Батафсил

2017 (ҳижрий 1438/1439) йилги қийматли кунлар ва кечалар

Батафсил