Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

2017 (ҳижрий 1438/1439) йилги қийматли кунлар ва кечалар

Батафсил

Назр қандай қилинади?

Савол: Назр қилиш қандай амалга ошади? 

Жавоб: Бир нарсани назр қилиш икки хил бўлади: Мутлақ назр, шартга боғлиқ назр. 

1. Мутлақ назр: “Аллоҳ учун бир йил рўза тутаман” дейиш каби бўлиб, бирон шартга боғлиқ эмас. Буни айтаётганда ният қилмаса ҳам, гап орасида оғзидан чиқадиган бўлса, бажариши вожиб бўлади. Чунки назрда ниятсиз, ўйланмасдан гапириш худди ўзи истаб айтишдек жиддий қабул қилинади. Ҳатто “Аллоҳ учун бир кун рўза тутиш зиммамга фарз бўлсин” демоқчи бўлиб, хатолашиб “бир ой рўза тутиш” деб юборса, бир ой тутиши лозим бўлади. 

Батафсил

Қурбонлик ҳақида савол-жавоблар

Савол: Нафақадаги одам уч ойда бир нисоб миқдорида маош олади. Маошини олган вақтида бой бўлади. Лекин ойнинг охиригача пули аранг етади. Унинг қурбонлик сўйиши керакми? 

Жавоб: Нисобдан ортиқ пул олиб, дарров сарфламаса, динан бой ҳисобланади. Қурбон байрамида пули нисоб миқдорида бўлса, қурбонлик сўяди. Етмаса сўймайди. 

Олган ижара ҳақи (маош) билан кун кечирадиган киши нисобга молик бўлса, пул йиғиб фитр бериши ва қурбонлик сўйиши лозим. Гўштнинг барчасини ўзига олиб қолиб, бир неча ой гўшт сотиб оладиган пулини йиғиши лозим. 

Батафсил