Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Қурбонликни кимлар сўйиши керак

Савол: Моддий аҳволи яхши бўлган бир оила нечта қурбонлик мол сўйиши лозим? 

Жавоб: Оила аъзоларидан ҳар бирининг қурбон ва закот нисоби бўлак бўлади. Оилада динан бой одам нечта бўлса, шунча қурбонлик сўйишади.

Савол: Даромади яхши бўлган аёл кишининг қурбонлик сўйиши керакми? Ёки эри сўядиган бўлса кифоями?

Жавоб: Нисоб миқдорига етган кишининг қурбонлик сўйиши лозим. Эр-хотин бой бўлса, иккаласи ҳам сўйиши керак. Иккаласи ҳам фақир бўлса, у ҳолда иккаласи ҳам сўймайди. Яъни бой бўлгани сўяди, фақир бўлгани сўймайди. Лекин фақир киши сўйса ҳам зарари йўқ, савоб бўлади.

Батафсил

Қурбонлик қандай сўйилади?

Савол: Қурбонлик сўйилаётганда нималарга диққат қилиш лозим? 

Жавоб: Молни сўйишда қуйидагиларга диққат қилиш керак: 

1. Аввал тизза бўйи чуқур қазилади. Қурбонликнинг кўзлари латта билан боғланади. Қиблага қаратилиб, чап тарафи билан ётқизилади. Буқа, новвос каби йирик қорамолларни қулай сўйилиши учун илгакка осиш жоиз. Бўғзи чуқур ёнига келтирилади. Олдинги иккита ва битта орқа оёқлари учларидан бирга боғланади. Уч марта байрам такбири ўқилади. Сўнгра “Бисмиллоҳи Аллоҳу акбар” деб, туядан бошқа моллар бўғзидан сўйилади.

Батафсил

Мол сўйилаётганда макруҳ бўлган нарсалар

Савол: Мол сўйилаётганда макруҳ бўлган нарсалар нима?

Жавоб: Қуйида баъзиларини келтирамиз:

1. Қурбон қилинадиган молни сўйиладиган жойга судраб келтириш, сабабсиз озорлаш.

2. Пичоқларни молни ётқизиб қўйгандан кейин чархлаш ва бир молни бошқасининг кўз ўнгида сўйиш.

3. Совушни бошламасдан, яъни типирчилаши тинмасдан орқа мияни кесиб ташлаш. 

Батафсил