Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Маййит учун қурбон сўйиш

Савол: Маййит учун сўйиладиган қурбонлик қандай бўлиши лозим? 

Жавоб:

1. Савобини вафот этганларга ҳадя қилиш учун сўйиладиган қурбонлик ҳам бошқа қурбонликлардек фақат Аллоҳ розилиги учун сўйилади. Сўйилган қурбонликнинг савобини ўлганларга ҳадя қилиш мумкин. Хоҳ фарз, хоҳ нофила, хоҳлаган ибодатни бажараётганда ёки бажариб бўлгандан кейин савобини ўлик-тирик хоҳлаган одамга бахшида қилиш мумкин. Намоз, рўза, ҳаж, умра, садақа, Қуръони карим ўқиш, авлиёнинг қабрини зиёрат қилиш, қурбонлик, зикр каби ибодатларнинг савобларини ҳам ўзгаларга ҳадя қилиши мумкин.

Батафсил

Ақиқа дегани нима?

Савол: Ақиқа моли нима? 

Жавоб: Ақиқа фарзанд неъмати эвазига Аллоҳу таолога шукр қилиш учун мол сўйишдир. Ақиқага сўйиладиган мол қурбонликка сўйиладиган мол каби бўлиши керак. 

Ақиқа молини кейин сўйса ҳам бўлади. Ҳамма вақт сўйиш мумкин. Қурбон байрамида ҳам сўйса бўлади. Расулуллоҳнинг нубувватдан кейин ўзлари учун ақиқа сўйганликлари “Ширъа”да ёзилган. "Ақиқа қурбони" ақиқанинг номи бўлгани учун "ақиқа қурбонлиги" дейилса ҳам қурбон байрамида сўйилиши лозим эмас. Агар киши “Ақиқа қурбонимни қурбон қиламан” деса, қурбон байрамида сўяди.

Батафсил

Қурбонликни кимлар сўйиши керак

Савол: Моддий аҳволи яхши бўлган бир оила нечта қурбонлик мол сўйиши лозим? 

Жавоб: Оила аъзоларидан ҳар бирининг қурбон ва закот нисоби бўлак бўлади. Оилада динан бой одам нечта бўлса, шунча қурбонлик сўйишади.

Савол: Даромади яхши бўлган аёл кишининг қурбонлик сўйиши керакми? Ёки эри сўядиган бўлса кифоями?

Жавоб: Нисоб миқдорига етган кишининг қурбонлик сўйиши лозим. Эр-хотин бой бўлса, иккаласи ҳам сўйиши керак. Иккаласи ҳам фақир бўлса, у ҳолда иккаласи ҳам сўймайди. Яъни бой бўлгани сўяди, фақир бўлгани сўймайди. Лекин фақир киши сўйса ҳам зарари йўқ, савоб бўлади.

Батафсил