Намознинг рукнлари

Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:

1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.

Батафсил

Азоннинг ўқилиши

Батафсил

Азон ва иқомат

Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.

Батафсил

Қурбонликка мол сотиб олаётганда

Савол: Қурбонликка мол сотиб олаётганда нималарга эътибор бериш керак?

Жавоб:

1. Қурбонга сўйиладиган молни сотиб олаётганда “Ҳайит куни сўйилиши вожиб бўлган қурбонликни олишга” деб ният қилиш керак. Кейин буни сўйиш вақтида такрор ният қилиши шарт эмас. Бу сотиб олган молини қурбонга сўйиши ҳам шарт эмас. Лекин унинг ўрнига сўядиган моли бунинг нархидан кам бўлмаслиги лозим. Сотиб олаётганда ҳеч қандай ният қилмаса ҳам бўлади, лекин сўйиш вақтида ёки сўядиган одамни вакил қилаётганда ният қилиши керак бўлади.

Батафсил

Қурбон сўйиш учун ваколат қандай берилади?

Савол: Қурбон сўйиш учун ваколат қандай берилади?

Жавоб: Моддалар ҳолида билдирамиз:

1. Қурбонни бошқа одамга сўйдираётганда қалбдан ният қилиб “Аллоҳ розилиги учун ҳайит қурбонини сўйишга сени вакил қилдим” дейиш кифоя. Қурбон молини бошқаси сотиб олиб, яна бошқаси сўядиган бўлса, “Ҳайит қурбонлигини олишга, олдиришга, сўйишга ва сўйдиришга сени умумий вакил қилдим” дейди. Ёхуд қисқача “Қурбонлик ишимни ҳал қилиш учун сени умумий вакил қилдим” дейиш ҳам кифоя бўлади.

2. Бир кишига қурбон сўйиш вожиб бўлмаса ҳам вакили вожиб деб сўйса, қурбон нофила сифатида саҳиҳ бўлади. Назр, ақиқа ёки нофила қурбонлик янглишиб, вожиб деб сўйиладиган бўлса, зарари йўқ.

Батафсил

Қурбон сўйишда бойликнинг ўлчови

Савол: Қурбон сўйишда бойликнинг ўлчови қандай?

Жавоб: Динимизда бой бўлишни билдирадиган ўлчов бирлигига нисоб дейилади. Нисоб миқдори: 20 мисқол, яъни 96 гр олтин ёхуд шу қийматдаги пул ва тижорат молидир.

1. Фитр ва қурбон нисобига эга бўлган кишига бой дейилади. Унинг фитр бериши вожиб. Мукаллаф бўлса, яъни оқил-болиғ ва муқим бўлса, фақат ўзи учун қурбон сўйиши вожиб бўлади. Унинг закот олиши ҳаром ва фақир, муҳтож бўлган маҳрам аёл ҳамда эркак қариндошига ёрдамлашиши вожиб бўлади.

2. Мерос ва маҳр моллари нисоб ҳисобига қўшилади. Нисоб миқдоридаги молни қабул қилиб олганидан кейин устидан бир йил ўтгач, фақат ўша йилнинг закоти берилади.

Батафсил