Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Чой-қаҳва фойдали, тамаки зарарлидир

Савол: Бир тасаввуф китобида “Қаҳва, тамаки ва наша шаробдан ҳам ёмонроқ. Чунки шаробдан қирқ кунда қутулиш мумкин, лекин ҳалигилардан қутулиш жуда қийин” дейилган. Қаҳва, тамаки қанақасига шаробдан ҳам ёмонроқ бўлиши мумкин?

Жавоб: Китобдаги ифодаларда бир нақл хатоси бўлиши мумкин. Истанбул университети нашриётларидан “Озиқ кимёси” китобида айтиладики: “Чойдаги теин билан авваллари алоҳида бир алкалоид сифатида қараладиган кофеиннинг бир эканлиги аниқланди. Чойда 2,5-3%, қаҳвада (кофе) 1,3% миқдорида кофеин бўлади. Кофеин зеҳнни очади, қон айланишини тезлаштириб, вужудга иссиқлик беради, чарчоқни қолдиради, ҳазм қилишни осонлаштиради. Кўпроқ миқдорда истемол қилинса, нерв системасига таъсир қилади. Юрак касалликларида, асаблари бўш инсонлар ва болаларда оз миқдор қаҳваниг ўзи ҳам ёмон таъсир қилиши мумкин.” (658-бет)

Батафсил

Дориларга қўшиладиган алкогол моддалар

Савол: Дори учун ҳозирланган ва ичида этил спирти бўлган сиропларни ичиш жоизми?

Жавоб: Нажс бўлган суюқлик, масалан, спирт дорига ўхшаган нарсаларга бир манфаат учун аралаштирилса, аралашма тоза саналади. Фақат дори учун бўлмаганларини ичиш ҳаромдир. (Ислом аҳлоқи)

Демак, дори учун қилинган аралашмалар авф этилади ва жоиз бўлади .

Савол: Синтетик йўл билан олинмайдиган, асосан, таркибида тўнғиз ва сигирдан олинадиган Анилаз, Трипсин каби моддалар бўлган дориларни қўлланиш мумкинми?

Жавоб: Қўлланилади. Қайси ҳайвондан олинганини суриштириш керакмас.

Батафсил

Гўшти ейиладиган ва ейилмайдиган ҳайвонлар

Савол: Гўшти ейиладиган ва ейилмайдиган ҳайвонларни рўйхат ҳолида билдира оласизми?

Жавоб: Қуруқликда яшайдиган ҳайвонлар ва қушлар учун ҳадиси шарифда “Йиртқич тиши бўлган йиртқич ҳайвонлар ва панжаси билан ов овлайдиган қушлар ейилмайди” деб марҳамат қилинди. (Муслим)

Гўшти ейилмайдиган қуруқлик ҳайвонлари:

1. Тўнғиз.

2. Бўри.

3. Айиқ.

Батафсил