1. Имомнинг ва ёлғиз намозхоннинг ҳар ракъатда Фотиҳани сурасини бир дафъа ўқиши – вожибдир.
2. Фотиҳадан кейин бир сура ёки камида уч қисқа оят ўқиш.
3. Фарз намозларининг илк икки ракъатида ва бошқа бутун намозларнинг ҳар ракъатида Фотиҳадан кейин бир Замми сура ўқиш вожиб.
1. Таҳрима такбири ва Қунут такбирида эркаклар қўлларини қулоққа, аёллар эса кўкракка кўтариши суннатдир.
2. Такбирда кафтни қиблага қаратиб туриш.
3. Такбирдан кейин қўл боғлаш.
1. Қиёмда, сажда ўрнига қараб туриш.
2. Рукуъда оёқ учларига қараб туриш.
3. Саждада бурун қўйилган жойга қараб туриш.
Савол: Уйга кириб-чиқишда қайси дуоларни ўқиш керак?
Жавоб: Уйга киришда Оятил курси ва Ихлос сурасини ўқиб кириш керак. Ҳадиси шарифда “Уйга кираётганда Ихлос сурасини ўқиган киши йўқсиллик кўрмайди” деб марҳамат қилинди. (Эй ўғил илмиҳоли)
Асҳоби киромдан Суҳайл (родиаллоҳу анҳ) бу тавсияга амал қилиб, бой-бадавлат бўлган. Уйга ўнг оёқ билан кириб, салом бериш лозим. Уйда ҳеч ким бўлмаса “Ассалому алайна ва ибодиллоҳиссолиҳин” дейиш керак. Уйдан чиқаётганда Оятил курси ўқиш керак. Бир ҳадиси шарифда “Уйдан чиқаётганда “Бисмиллоҳ таваккалту алаллоҳ ла ҳавла ва ла қуввата илла биллоҳ” деган киши таҳликалардан ҳимояланади, шайтон ундан узоқлашади” деб марҳамат қилинди. (Термизий)
Савол: “Шу дуони ўқиган фақирликдан қутулади” дейилади. Дуо ўқиш билан фақирликдан қандай қутулиш мумкин?
Жавоб: Динимиз нафақани ишлаб топишни амр этмоқда. Ҳазрати Умар “Ишлаб пул топинг, меҳнат қилмасдан ризқ кутманг. Аллоҳу таоло кўкдан пул ёғдирмайди” деб айтган. Ҳазрати Луқмони Ҳаким ҳам “Ишламасдан муҳтож бўлганнинг дини ва ақли нуқсонлидир” деб айтган.
Ризқ учун андиша қилмаслик керак. Қуръони каримда “Ҳар жонлининг ризқи Аллоҳга оиддир” деб буюрилди. (Ҳуд, 6)
Ҳадиси шарифларда ҳам марҳамат қилиндики:
“Энг гўзал ризқ ҳалол ва ҳаромга эътибор берилиб, пешона тери билан топилган ризқдир.” (Насоий)
“Ибодат ўн қисмдир, тўққизи меҳнат қилиб, ҳалолдан пул топишдир.” (Дайламий)
“Ризқ учун ташвиш чекма, тақдир этилган ризқ сени топади.” (Исфаҳоний)
“Ота-онага, фарзандларига қараш, ҳеч кимга муҳтож бўлмаслик учун меҳнат қилиш жиҳоддир.” (И.Асакир)
“Эҳтиёжини халққа арз этган эҳтиёжидан қутулмайди, Аллоҳга арз қилган эҳтиёжидан қутулади.” (Ҳаким)
Шу дуони ўқиган фақирликдан қутулади дейилганда, агар бу дуо қабул бўлса, унга пул топиш йўли очилади ёки кутмаган жойидан ризққа қовушади деганидир. Хасталиги учун дуо этган кимса ҳам шифога сабаб бўлган дорига ёки бошқа бир сабаб билан сиҳатга қовушади. Ҳаракат қилиш, меҳнат қилиш ризқни орттирмайди. Ризқни берувчи Аллоҳу таолодир. Меҳнат қилиш сабабга ёпишиш деганидир. Сабабларга ёпишиш суннатдир. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Умрим узун, ризқим мўл бўлсин деган, қариндошини зиёрат этсин, аҳволидан хабар олсин.” (И.Аҳмад)
“Тонг уйқуси ризққа монедир.” (Байҳақий)
“Аллоҳ қўрқувини сармоя этган ризққа тижоратсиз ва сармоясиз қовушади. Қуръони каримда “Ким Аллоҳдан қўрқса, Аллоҳу таоло унга бир чиқиш йўли эҳсон этади ва ризқини кутмаган жойидан юборади” деб буюрилди.” (Талоқ, 2-3; Табароний)
“Уйга кираётганда Ихлос сурасини ўқиган киши фақирлик кўрмайди.” (Т.Куртуби)
“Ғам-ташвиши ёки қарзи бўлган кимса минг марта “Ла ҳавла вала қуввата илла биллаҳил алиййул азийм” деса Аллоҳу таоло ишини осонлаштиради.” (Ширъа)
“Кунда юз марта “Ла илоҳа иллаллоҳ ал-маликул хаккул мубин Муҳаммадун Расулуллоҳ садиқул вадил амин” деган кимса фақирлашмайди, бадавлат бўлади. Қабрда йўлдош бўлади, Жаннатнинг эшигини очган бўлади.” (Хатиб)
“Ризққа қовушган кўп ҳамд этсин. Ризқи камайган истиғфор этсин.” (Хатиб) (Ҳамд – Алҳамдулиллоҳ, истиғфор – астағфируллоҳ деганидир. Истиғфор этиш гуноҳларининг кеячирилишига сабаб бўлган яхшиликларни қилишдир.)
Фарзандларини бошқаришда қийналган бирига Пайғамбар жанобимиз “Нимага истиғфор айтмаяпсан? Мен кунда юз марта истиғфор айтаман” деб марҳамат қилдилар.
Ҳасан Басрий ҳазратларига етишмовчиликдан, фақирликдан, фарзанди йўқлигидан шикоят қилдилар. Барчасига истиғфор ўқишларини буюрди. Сабаби сўралганида Қуръони каримдан уч ояти карима ўқиди. Маоли қуйидагича: “Кечиримли бўлган Раббингизга кўп истиғфор айтингки, кўкдан мўл ёмғир ёғдирсин. Сизга мол-мулк ва фарзандлар билан ёрдам этсин, сиз учун боғлар, ирмоқлар берсин.” (Нуҳ, 10-12)
Истиғфор этадиган вақт 100 марта “Астағфируллоҳ мин кулли мо карҳаллоҳ, астағфируллоҳилазим аллази ла илоҳа илла ҳувал хаййул қаййума ва атубу илайҳ” деб айтиши ва маъносини фикридан ўтказиб сўзлаши лозим. Маъноси қуйидагича:
“Рози бўлмаган нарсаларингдан қилганларимни авф эт ва қилмаганларимни қилишимдан сақла. Ўзидан бошқа илоҳ бўлмаган Хай, Қаййум ва Азийм бўлган Аллоҳга истиғфор этаман ҳамда гуноҳларимга пушаймон бўлиб, Унга сиғинаман.” Азийм – зоти ва сифатлари камолда; Хай – азалий ва абадий ҳаёт билан тирик бўлган; Қаййум – зоти билан қоим бўлган, яратган ҳар бир нарсасини борлиқда турдирган деганидир.
Қарздан қутулиш учун “Аллоҳумма акфини биҳалолика ан ҳаромика ва ағнини би фадлика амман сивака” дуосини ўқиш лозим.
Ҳадиси шарифда “Ё Муаз, шу дуони ўқисанг, тоғдек қарзинг бўлса ҳам Аллоҳ ундан қутулишингни насиб этади” деб марҳамат қилинди. Оли Имрон сурасининг 26-оятини ўқигандан кейин қуйидаги дуо ўқилади: “Ё Рахманаддунё вал охирати ва рахимаҳума тути минҳума ма ташау ва тамнау ма ташау фарҳамни раҳматан туғни биҳа ан раҳмати ман сивака. Аллоҳуммакди анни дайни.” (Ҳаким)
Ҳар турли тадбирлар қилгандан кейин ҳам бой бўлолмаган ҳолига шукр этиши, фақирликка сабр этиши керак. Чунки ҳадиси шарифда “Фақирлик дунёда қусур бўлса ҳам, охиратда зийнатдир” деб марҳамат қилинди. Бир киши “Ё Расулуллоҳ, қасамки, сени севаман” деди. Буни уч марта такрорлади. Расулуллоҳ жанобимиз унга “Мени севган кимса фақирлик учун бир зирҳ тайёрласин. Чунки мени севган кимсага фақирлик тоғдан юмалаган тошдан ҳам тез келади” деб жавоб бердилар.
Мол қанчалик кўп бўлса ҳам ҳисоби бор, ҳаромдан топилган бўлса азоби бор. Қуръони каримда маолан “У куни сизга берилган ҳар бир неъматдан сўроққа тортиласиз” деб буюрилди. (Такосур, 8)
Савол: Пайғамбар жанобимиз Асҳоби киромдан Абу Умама ҳазратларига дарддан ва қарздан қутулиши учун ўргатган дуоси қайси?
Жавоб: Асҳоби киромдан Абу Саид Худрий ҳазратлари билдиради:
Расулуллоҳ жанобимиз бир куни масжидга кирди. У ерда Ансордан Абу Умамага дуч келиб “Ё Абу Умама! Намоз вақтидан ташқари вақтда нимага масжидда ўтирибсан?” деб сўрадилар. Абу Умама “Менга ёпишган дард ва қарзлар юзасидан, ё Расулуллоҳ” деб жавоб берди. Расулуллоҳ “Сенга бир дуо ўргатаман. Бу дуони ўқиган вақтингда Аллоҳу таоло дардингга даво беради, қарзларингни тўлашингга имкон беради. Тонгда ва шомда шу дуони ўқи” деб марҳамат қилдилар. Дуо қуйидагича: “Аллоҳумма инни аузу бика минал ҳамми вал хазан ва аузу бика минал ажзи вал касал ва аузу бика минал жубни вал бухи ва аузу бика мин ғалабатид-дайни ва қаҳрир рижол.”
Ҳазрати Абу Умама “Бу дуони ўқиб, дард ва қарздан қутулдим” деди. (Абу Довуд)
Бу дуо “Ё Рабби, қадардан, дарддан, ожизликдан, танбалликдан, қўрқувдан, хасисликдан, қарзимни тўлай олмасликдан ва инсонларнинг қаҳридан сенга сиғинаман” деган маънони англатади.
Савол: Уйланишни истаган, фарзанди бўлмаган, турмуши ночор бўлган ёки имтиҳонга кирмоқчи бўлган киши муроди ҳосил бўлиши учун нима қилиши керак?
Жавоб: Инсон бир ишнинг натижаси яхши ёки ёмон бўлишини билолмайди. Муҳаққақ шу ишим бўлсин деб қатъий туриб олмаслик керак, “Хайрлиси бўлсин” дейиши лозим. Қуръони карим ва дуолар агар шартларга риоя қилинган ҳолда ўқилса, фойда беради. Ўқиган одам ва хаста бунга ишониши керак. Қуръони каримнинг ҳар бир ҳарфи шифо, дардларга даво, тилакларга етказувчидир. Аллоҳу таоло: “Қуръони карим мўминлар учун шифо ва даводир” деб марҳамат қилган. Фарзанди бўлмаган, оила қуришни хоҳлаган ва ҳар қандай бир тилаги бўлган одамлар қуйидаги ишларни қилиши керак:
1) Истиғфор ўқиши лозим. “Мол-мулким кўп, аммо фарзандим йўқ” деган кишига бир саҳоба истиғфор ўқишда давом этишини тавсия қилди. У кунда 700 истиғфор ўқишни одатга айлантирди. Ниҳоят ўнта фарзандли бўлди. Ҳасан Басрий ҳазратларига камбағаллиги, муҳтожлигини айтиб келганлар, қурғоқчилик ва қахатчиликдан нажот сўраб келганлар ва бефарзандликка чора излаб келганлар бўлди. Барчасига бирдай истиғфор ўқишларини буюрди. Сабаби сўралганида Қуръони каримдан уч ояти карима ўқидилар. Маоли қуйидагича: “Кечиримли бўлган Раббингизга кўп тавба-истиғфор айтингки, сизлар учун кўкдан мўл ёмғир ёғдирсин. Сизга мол-мулк ва фарзандлар ато қилиш орқали ёрдам берсин, сиз учун боғлар, ирмоқлар яратсин.” (Нуҳ, 10-12)
Фарзандларини бошқаришда қийналганини айтган биттасига Расули акрам жанобимиз: “Нимага тавба-истиғфор қилмайсиз? Мен кунда юз марта истиғфор қиламан”- деб марҳамат қилдилар. Истиғфор қилмоқ учун 100 марта “Астағфируллоҳ мин кулли мо кариҳаллоҳ, астағфируллоҳалъозим аллази ла илоҳа илла ҳувал хаййул қаййума ва атубу илайҳ” деб айтиш ва маъносини кўнглидан ўтказиб ўқиш лозим. Маъноси қуйидагича:
“Рози бўлмаган нарсаларингдан қилганларимни авф этгин ва қилмаганларимни қилишимдан сақлагин. Ўзидан бошқа илоҳ бўлмаган Ҳайй, Қаййум ва Озийм бўлган Аллоҳга истиғфор қиламан ҳамда гуноҳларимга пушаймон бўлиб, яна Унга сиғинаман.” Озийм – зоти ва сифатлари камолда; Ҳайй – азалий ва абадий ҳаёт билан тирик бўлган; Қаййум – зоти билан қоим бўлган, яратган ҳар бир нарсасини бор қилиб ушлаб турган деганидир.
2) Тилаги рўёбга чиқиши учун икки ракат намоз ўқиб, савобини силсилаи олия дейилган олимларнинг руҳларига хадя қилиши, уларнинг ҳурмати учун деб дуо қилиши керак. Масалан “Ё Рабби, хайрли бир фарзанд ато этгин” деб дуо қилиб “Бу дуомни Силсилаи олия улуғлари ҳурмати учун қабул қилгин” дейиш лозим. (Макотиби шарифа)
Бомдод ва хуфтон намозларидан кейин силсилаи олиянинг исмларини, ундан кейин Фотиҳа ўқиб руҳларига бағишлаб, уларни васила / восита қилиб ўқилган дуо қабул бўлади. Тажриба қилинган.
3) Ояти хирз усулига мос ўқилса ва ёнида олиб юрилса, муроди ҳосил бўлади.
4) Назр қилиш керак. Масалан “Фалон киши билан оила қурадиган бўлсам ёки мана шу ишим амалга ошса, Саййидат Нафиса ҳазратларига бағишлаб, уч Ёсини шариф ўқишни назр қилдим” дейилса, шу тариқа қилинган дуоларнинг тезроқ қабул бўлиши тажриба қилинган. (Саййидат Нафиса – Ҳазрати Ҳасаннинг ўғли Зайднинг ўғли Ҳасаннинг қизидир. Ҳижрий 145 йили Маккада туғилди, Мадинадан Мисрга ҳижрат қилиб, 208 (м. 823) йили вафот этди. Исҳоқ бин Жаъфар Содиқнинг аёли эди. Валий эди. Кўп кароматлари кўринди. Унга назр этилиб, қилинган дуолар қабул бўлмоқда.)
5) Дуони рухсат олиб ўқиш керак. Ҳар бир дуонинг ижобати, ҳожатининг ҳосил бўлиши, мурожаат қилинган сабабларнинг таъсир қилиши устознинг изн берган дуоларини ўқиш билан амалга ошади. Агар устоз вафот этган бўлса, китобида тавсия қилинган дуолардан фойдаланиш ҳам яна устознинг рухсати олиниб ўқилган бўлиб ҳисобланади. Рухсат олган одам рухсат берган кишининг вакили бўлади. Вакилнинг ўқиши, худди устоз ўзи ўқигандек таъсирли бўлади.
6) Кўр бир зот келиб “Ё Расулуллоҳ! Аллоҳу таолога дуо қилсангиз, зора кўзларим очилса” деди. Пайғамбаримиз: “Яхшилаб таҳорат олгин. Сўнгра “Ё Рабби, Сенга ёлвораман. Севгили пайғамбаринг Муҳаммад алайҳиссаломни ўртага қўйиб Сендан сўрайман. Эй севимли пайғамбарим Муҳаммад алайҳиссалом сизни васила қилиб, Раббимга ёлвормоқдаман. Сизнинг ҳурматингиз учун ушбу дуомни қабул қилишини сўрайман. Ё Рабби, ушбу улуғ пайғамбарни менга шафоатчи қилгин. Унинг ҳурматига дуомни қабул қилгин” деб дуо қил”- дедилар. Кўр киши таҳорат олиб, дуо қилди. Кўзлари шу заҳоти очилди. (Термизий)
7) Абудлаҳад Сарҳандий ҳазратлари айтган: “70 марта “Ё Аллоҳ, ё Раҳмон, ё Раҳим, ё Қовиййу, ё Қодир” ўқиб дуо қилган одам, ҳар не истаган бўлса ҳам Ҳақ таоло дуосини қабул қилади ва қандай муроди бўлса беради.”
Буларни Аллоҳ розилиги учун ўқиш лозим. 70 марта ўқиш керак, 71 марта айтилса бўлмайди. Ёнига бошқа бир исм қўшса, бўлмайди. Яъни ҳеч нарса илова қилмасдан, ортиқ ҳам кам ҳам қилмасдан қандай бўлса шундайлигича ўқиган одам албатта фойдасини кўради. Бу Исми Аъзам, исми Жалол, Асмои ҳуснадир. Ҳар намоздан кейин ўқиган киши қандай бахтиёрдир. Ҳеч бўлмаса кунда бир марта ўқиш керак. Тилагига эришиш учун қирқ кун ўқиши лозим.
8) Ҳожат намози ўқиш керак. Ҳожат намози бир неча шаклда ўқилади.
1. Асҳоби киромдан Усмон бин Ҳунайф ҳазратлари билдиради: Кўзлари кўрмайдиган бир киши кўзлари очилиши учун Расулуллоҳга илтимос қилди. Пайғамбар жанобимиз: “Таҳорат олиб, икки ракат намоз ўқигин, ундан кейин шу дуони ўқигин: Аллоҳумма инни асъалука ва атаважжаҳу илайка би набийика Муҳаммадин Набиййирраҳмати. Сўнгра кўзларинг очилиши учун “Ё Рабби, Расулингнинг ҳурмати учун кўзларимни очгин” деб дуо қил!”деб марҳамат қиллдилар. (Насоий)
Ўша кишининг намоз ўқиб, дуо қилгандан кейин кўзлари очилганига гувоҳ бўлдик. (Тарғиб)
Ҳадиси шарифда марҳамат қилиндики: “Аллоҳдан ёки инсонлардан бирон хоҳиши бўлган одам таҳорат олиб, икки ракат намоз ўқисин. Сўнгра Аллоҳу таолога ҳамд ва Расулига саловот айтиб, шу дуони ўқисин! Ла илоҳа иллаллоҳ-ул-ҳалим-ул карим. Субҳоналлоҳи Раббил аршил озим. Алҳамду лиллоҳи Раббил оламин. Асъалука мужийбати раҳматика ва азаими мағфиратика вал ғанимата мин кулли биррин вассаломата мин кулли исмин ла тадали занбан илло ғафартаҳу вала ҳамман илло фарражтаҳу вала ҳажатан хийа лака ридан илло кадайтаҳа ё арҳамарроҳимийн.” (Ҳалабий) (Бу дуони ислом ҳарфлари билан ёзиб, аслидан тўғри ўқиш керак.)
Ҳожат намози икки, тўрт ёки ўн икки ракат қилиб ўқилади. Биринчи ракатда Фотиҳа ва уч Оятал курси ўқилади. Бошқа ракатларда Фотиҳа билан бир мартадан Ихлос ва Муаввизатайн (икки Қул аузу - фалақ, нос) ўқилади. Ёки ҳар ракатда Фотиҳа билан Оятал курси ва Ихлос ўқилади.
2. Яна бир ҳожат намози эса қуйидагича: Хуфтон намозидан кейин, витрдан аввал тўрт ракат намоз ўқилади. Биринчи ракатда бир Фотиҳа, уч Оятал курси ўқилади. Иккинчи ракатда Фотиҳадан кейин уч Ихлос ва Муаввизатайн ўқилади. Учинчи ракатда худди биринчи ракатда ўқилгандек ўқилади. Тўртинчи ракатда эса иккинчи ракатдагидек ўқилади. Намоздан кейин тилагини сўрайди. (Имод-ул ислом)
Шундай дуо қилиш мумкин: Ё Рабби! Сенга ёлвораман. Оламларга раҳмат қилиб юборган севгили пайғамбаринг Муҳаммад алайҳиссаломни ўртага қўйиб сўрайман. Эй севимли пайғамбарим Муҳаммад алайҳиссалом! Сизни васила қилиб, Раббимга ёлворяпман. Сизнинг ҳурматингиз учун тилагимни қабул қилишини сўрайман. Ё Рабби, мана шу улуғ пайғамбарни менга шафоатчи қилгин, Унинг ҳурматига дуоларимни қабул қилиб ижобат қилгин!
Бу дуони мусулмонлар доимо ўқиб, ниятларига етганлар. Бу дуоларни бир марта ўқиш билан чекланиб, ташлаб қўймаслик керак. Қирқ кун ёки ундан ҳам кўпроқ давом этиш яхши бўлади.
3. Моддий ёки маънавий бирон истак-хоҳиши бўлган одам кечаси ғусл қилиб ёки таҳорат олиб икки ракат намоз ўқиса ва ҳар ракатида бир Фотиҳа ва уч Ихлос ўқиса, намоздан кейин саждага бориб “Менинг истагимни ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ ҳурматига бергин” деб дуо қилса, Аллоҳу таоло истаганини беради. (Маноқиби чиҳори ёри гузин)
