Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Тама

Дунё лаззатларини ҳаром йўллардан излашга Тама дейилади. Таманинг энг ёмони одамлардан ниманидир кутишдир. Кибрга, ужбга сабаб бўлгувчи нофила ибодатларни ва охиратни унутдиргувчи мубоҳларни қилиш ҳам тамадир. Таманинг зиддига, аксига “Тафвиз” дейилади. Тафвиз ҳалол ва фойдали нарсаларга эришишга ҳаракат қилиб, буларга етишувни Аллоҳу таолодан кутмоқдир.

Шайтон риёни ихлос ва тамани тафвиз сифатида кўрсатиб, одамни алдашга уринади. Аллоҳу таоло ҳар кимнинг қалбига бир фариштани вазифа билан жойлаб қўйгандир. Бу малак-фаришта одамга яхши ўйлар – “илҳом” беради. Шайтон ҳам одам қалбига ёмон ўйлар – “васваса”лар солади. Ҳалол кун кўрувчи инсон илҳом билан васвасани бир-биридан ажратади. Ҳаром егувчилар ажратолмайди. Инсоннинг нафси ҳам қалбига ёмон ўйларни солади. Бундай ўйлар ва орзуларга “Ҳаво” дейилади. Илҳом ва васваса давомли бўлмайди. Нафснинг ҳавоси эса давомлидир ва борган сари ортади. Васваса дуо билан, зикр билан озаяди ва йўқ бўлади. Ҳаво эса фақат кучли кураш билан камаяди. Шайтон итга ўхшайди, қувласанг қочади-ю, бошқа томондан айланиб келаверади. Нафс қоплонга ўхшайди, ҳужум қилса ўлдирмай қўймайди.

Батафсил

Риё

Риё иккиюзламачилик дегани. Риё бор нарсани аксини, тескарисини айтишдир. Қисқаси, нотўғри кўрсатишдир. Охират амалларини қилиб, охират йўлида эканини кўрсата туриб дунё орзуларига эришмоқ демакдир. Қисқаси, дунё, мол-мулк қозонишга диндан  восита, қурол сифатида фойдаланишдир. Ибодатларини кўз-кўз қилиб одамлар севгисини, ишончини қозонишдир. [Сўзлари ёки ибодатлари риё билан қилинган одамнинг диний билими бўлса, у “мунофик” аталади. Диний билими бўлмаса, у “дин нодони”, жаҳолатпараст аталади. Фан илмидан хабари йўғу, ўзини фан арбоби деб танитиб, ўз дунё қарашини фан билими сифатида гапириб, мусулмонларни алдашга, уларнинг динини, иймонини бузишга уринаётган кимсалар – ислом душманларига “даҳрий” ёки “фан нодони” дейилади. Диний нодонларга ва фан нодонларига алданмаслик керак.]

Батафсил

Ёмон ахлоқ ва даволари

Мусулмонлар ҳамма нарсадан аввал қалбларини тозалашлари лозим. Чунки қалб бутун баданнинг раиси, бошқарувчисидир. Бутун аъзолар қалбнинг амридадир. Пайғамбаримиз (саллоллоҳ алайҳи ва саллам): “Инсоннинг баданида бир эт парчаси бор. Агар у яхши бўлса барча аъзолар яхши бўлади. У ёмон бўлса бутун аъзолар бузуқ бўлади. Бу – қалбдир” деб буюрдилар. Яъни бу юрак деган эт парчасидаги кўнгилдир. Унинг яхши бўлиши, ёмон ахлоқдан тозаланиши ва яхши ахлоқ билан безанишини билдиради. Инсоннинг суратига, шакли-шамойилига “Бадан”, “Халқ” дейилади.

Батафсил