Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Имом Молик

Жаннат билан суюнчиланган Аҳли суннат вал жамоатнинг тўрт буюк мазҳабидан бири бўлган Моликий мазҳабининг раисидир.

Исми Молик бин Анасдир. 90 (м. 709) йили Мадинада туғилди. 179 (м.795) йили Мадинада вафот этди. Бобоси Абу Амр Асҳоби киромдан бўлади.

Тобеъи тобеъиндан бўлган имом Молик илм ва ҳадис ривояти билан шуғулланган бир оила ҳамда муҳитда улғайди. Бобоси Молик, отаси Анас ва амакиси Суҳайл ҳадис ривоят қилардилар. Аввал Қуръони каримни ёд олди. Ўзининг истаги ва оиласининг ташвиқлари билан илм ўрганишни бошлади. Бу хусусда унга энг кўп онаси қизиқиш кўрсатди. Онасига илм ўрганишга бормоқчи эканлигини айтганида, унга энг гўзал либосларини кийдириб, салласини ўраб “Энди бор, ўқи, ёз” деган эди. Бундан ташқари, ўғлига замонин6инг машҳур олими Робиатур Райнинг ёнига боришини, ундан илм ва одоб ўрганишини айтди.

Батафсил

Имом Аъзам Абу Ҳанифа

Аҳли суннатнинг раисидир. Фиқҳ билгиларини, аҳли суннат эътиқодини тўплади. Буларни юзларча талабасига ўргатиб, китобларга ўтказилишига сабаб бўлди. Мусулмонлар тарафида қоғоз тайёрлаш шу даврда бошланди.

Чуқур илми, закоси, ақли, тақвоси, ҳилми, салоҳи ва сахийлиги юзларча китобларда билдирилган.талабалари жуда кўп бўлиб, буюк мужтаҳидлар, олимлар етиштирди. Аҳли суннатнинг 80 фоизи Ҳанафий мазҳабидадир.

Асл исми Нўъмондир. 80 (м. 699) йили Куфада туғилиб, 150 (м.767)йили Бағдодда шаҳид этилди. Отасининг исми Собитдир. Эроннинг таниқли кишилари авлодидан бўлиб, форс ўғилларидандир. Бобоси Зута ислом динини қабул этган ва ҳазрати Алига икромда бўлган эди.

Батафсил

Имтиҳонга кираётганда ўқиладиган дуо

Савол: Биз учун муҳим бўлган имтиҳонга киришдан аввал қайси дуони ўқиганимиз тўғри?

Жавоб: Аллоҳу таолодан ҳар нарсанинг хайрлисини сўрашимиз керак. Мутлақо яхши топширайин демаслик керак. “Менга хайрли бўлса, имтиҳонни яхши топширишимни насиб эт” деб дуо қилиш керак. Имтиҳонга киришдан аввал бир Фотиҳа билан истиғфор дуосини ўқиб, Пайғамбар жанобимизга, бошқа Пайғамбарларга, Аҳли байтга, Асҳоби киромга, тобеинга, мазҳаб имомларимизга, силсилаи олияга, машойихи изомга ҳадя этиб, уларнинг ҳурмати учун дуо қилган яхши бўлади. Дуо қилганда иложи бўлса силсилаи олия буюкларининг исмларини ҳам айтиш яхши бўлади. Авлиёнинг, солиҳларнинг исмлари айтилган ерга раҳмат ёғиши ҳадиси шарифларда билдирилган. 

Батафсил