Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Қироат илмига доир

Савол: Арабчада юмшоқ ÿ товуши йўқ дейишади. Масалан ўзбекчада "3 (уч), унли, уй" каби сўзлар ингичка ÿ  товуши билан айтилади. Қуръони каримдаги юмшоқ талаффузли ҳарфларни ҳам йўғон у товуши билан ўқишнинг зарари йўқми?

Жавоб: Агар араб шевасига мос ҳолда ўқилса, зарари йўқ. Лекин ўзбек кирил алифбосида ингичка ÿ товушини ифодалайдиган ҳарф бўлмаганлигидан Қуръони каримни нотўғри ўқиш мумкин.

Сод ва син ҳарфлари ҳам турлича талаффуз этилади. Сод билан ёзилган "сууд" калимаси юқорига чиқиш деган, син билан ёзилган "сÿуд" калимаси эса масъуд бўлиш деган маънони англатади.

Батафсил

Ҳақ эвазига Қуръон ўқиш

Савол: Ҳақ эвазига Қуръон ўқиш, тайёр хатмларни сотиш жоизми?

Жавоб: Қуръони карим кун кўриш воситаси эмас. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:

“Қуръон ўқинг, лекин уни кун кўриш воситасига айлантирманг.” (И.Аҳмад)

“Бир замонлар келадики, Қуръони карим Аллоҳ розилиги учун эмас, дунёлик учун ўқилади.” (Абу Довуд)

Батафсил

Қуръони карим ўқиш одоби

Савол: Қуръон ўқиётганда нималарга диққат қилиш керак?

Жавоб: Қуръони карим ўқиётганда қуйидагиларга диққат қилиш керак:

1. Таҳоратли ҳолда тоза жойда қиблага қараб, тиззалаб ўтириш керак! Эркаклар боши очиқ ҳолда ўқимаслиги лозим, ҳеч бўлмаса дўппи кийиши керак. Эркакларнинг Қуръони каримни боши очиқ ҳолда ўқиши танзиҳан макруҳ бўлади. (Мусҳафга қараб ўқиш ёддан ўқишдан савоблироқ.)

Батафсил