Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Қуръонда ҳамма нарса очиқ-ойдин эмас

Савол: Ҳадисларсиз, фақат Қуръон билан амал қилсак бўладими?

Жавоб: Ҳадиси шарифлар ёрдамисиз Қуръони карим билан амал қилиш мумкин бўлмаганидек, мазҳаблар ёрдамисиз ҳам ҳадиси шарифлар билан амал қилиш мумкин эмас. 

Батафсил

Ҳадиси шариф душманларининг ҳийласи

Савол: Қуръонда “Ҳадислар уйдирмадир” деган оят бор экан. Бу тўғрими?

Жавоб: Ҳадис – “қадим” (эски) сўзининг зиддидир. Яъни “янги” дегани. Бундан ташқари “сўз” ва “хабар” деган маъноларга ҳам келади. Қуръони каримда учрайдиган барча “ҳадис” калималари, “сўз” ва “хабар” маъносида келган. Истилоҳда, яъни Ибора сифатида Расулуллоҳдан ривоят қилинган хабарларга ҳадис дейилади. Ҳадиси шариф Расулуллоҳнинг шарафли, муборак сўзларидир.

Батафсил

Динда тўрт далил бор

Савол: Ҳадис инкорчилари “Ҳадислар динда далил бўлганида эди, дин нуқсон бўларди. Чунки ҳеч бир ислом олими билган бутун ҳадисларини китобларига ёзмаган. Масалан “Муслим”да бўлмаган бир ҳадиснинг “Бухорий”да бўлишига ҳеч ким кафолат беролмайди. Бу ҳолатда шу ҳадисда билдирилган ҳукм динга кирмаган ва дин нуқсон бўлиб қолган бўларди” дейишади. Бунга қанда жавоб бериш мумкин?

Жавоб: Ҳадис дегани Расулуллоҳнинг ваҳийга асосланган сўзлари деганидир. Ҳадислар Исломиятнинг бир парчасини эмас, тамомини ўз ичига олган.

Батафсил