Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Қуръони каримни таржима қилиш

Савол: Қуръони каримни сўзма-сўз таржима қилиш мумкинми?

Жавоб: Қуръони каримнинг тафсири ва таъвили фақат салоҳиятли мутаҳассис олимлар тарафидан ёзилади. Лекин сўзма-сўз таржима қилиш мумкин эмас. Таржимадан муроди илоҳийни тушуниб бўлмайди. Ҳадиси шарифларнинг ҳам сўзма-сўз таржимаси кўпинча нотўғри маъноларга келади. Ҳатто бир тилдаги ибора, термин ва мақолларнинг ҳам сўзма-сўз таржимаси жуда ғалати ва нотўғри бўлиб чиқади.

Батафсил

Қуръонни ҳамма тушуна олармиш

Савол: Бир йигит “Қуръонни тушуниш учун олим бўлишнинг кераги йўқ, ҳамма тушуна олади, ҳатто чўпон ҳам тушунади. Ота-боболарингизнинг, яъни мазҳаб имомларининг йўлидан юришни йиғиштириб, Қуръон ўқинг. У ғоят очиқ, тушунарли, ҳамма тушунади” дейди. Қуръонни ҳамма тушуна оладими? Бунга қандай жавоб бериш керак?

Жавоб: Қуръони каримни фақатгина Жаноби Пайғамбаримиз тушунганлар. Салоҳияти бўлган олимлар мавжуд илмлари даражасидагина тушунадилар. Ҳамма тушуна олганида эди, Аллоҳу таоло пайғамбар юбормасди.

Батафсил

Таржима ўқишнинг оқибати

Савол: “Қуръон таржимаси” деган китобларни қўлларидан туширмай ўқиб юриб, мазҳабларни ва диннинг баъзи амрларини инкор қилаётганларга дуч келяпмиз. Аллоҳнинг каломини ўқиган одам ҳам йўлдан адашадими деб ҳайронмиз?

Жавоб: “Қуръон мазмуни”, “Қуръоннинг шарҳли маъноси”, “Қуръоннинг изоҳли таржимаси” сингари номлар билан сотувга чиқарилаётган ўзбекча, русча ва ҳакозо тиллардаги китоблар Аллоҳнинг каломи эмас. Қуръони каримнинг ҳар бир ояти ҳақида сарваримиз Расулуллоҳ (алайҳиссалом) ҳазратлари томонидан саҳобаларга ўқиб эшиттирилган пайтларда билдирган маъноларига “тафсир” дейилади. Шу жиҳатдан “Қуръоннинг ягона тўғри тафсири Расулуллоҳга тегишли” дейилади.

Батафсил