Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Қуръон Аллоҳ каломидир

Савол: Баъзи динсизлар Қуръонни Расулуллоҳнинг ўзи ёзганлигини, Аллоҳнинг каломи эмаслигини айтмоқдалар. Бу ҳақида ояти карима йўқми?

Жавоб: Ояти карима бор, лекин атеистлар оятга ишонмайди. Муҳаммад алайҳиссалом пайғамбар эканликларини мўъжизалар билан ҳам исботлаганлар.

Батафсил

Рўзани уйқу билан ўтказиш

Савол: Битта имом “Рўзани уйқу билан ўтказган одам савобни тушида кўради” дейди. Мен кечаси ишлайман, кундуз куни ухлайман, фақат намоз вақтларида уйғонаман-да, намозларни ўқиб қайта ётаман. Имомнинг гапи бўйича, менинг тутган рўзаларим бари бекор кетдими?

Жавоб: Йўқ, рўзадор кишининг ухлашининг зарари йўқ. Аксинча уйқуси ҳам савоб бўлади. Кечаси ишламасангиз ҳам кундузи ухлай оласиз. Бир ҳадиси шарифда “Рўзадорнинг уйқуси ҳам ибодатдир” деб марҳамат қилинган. (Дайламий) 

Батафсил

14. Қутлуғ даъват ва қўпол инкор

Биз Маҳзум ўғиллари Абди Маноф ўғиллари билан ҳамиша пойгада бошма-бош кетаётган икки отдай эдик, бирданига улар “Биздан Расул чиқди!” дедилар. Энди бунга тенг келадиган жавоб тополмасдик. Ё қабул қилишимиз керак, ё инкор! Аслида Муҳаммаднинг айтаётганлари тўғри, лекин мусулмон бўлсам, маккалик аёллар орқамдан кулмайдими? Айниқса “Алпқомат Амр ҳам Абдулмутталибнинг етимига бўйин эгибди-да” дейишса борми, бунга асло тоқат қилолмайман.

- - Сарваримиз изларидан - - 14

М. Саид АРВОС қаламидан

Батафсил