Силсилаи олийя нима дегани?

Савол: “Силсила-и олийя” дегани нима?

Жавоб: “Силсила” сўзи “бир-бирига боғлиқ, бир-бирига алоқадор нарсалардан ташкил топган занжир, ҳалқа” маъносига келади. Ҳар бир муршид-и комил, яъни олим ва авлиё зот, шогирдлари орасидан етилиб, энди ўзгаларни ҳам ўқитиб тарбиялай оладиган даражага келган шогирдларига халифалик ва ижозат (диплом) беради. Сўнгра улар ҳам шогирд ўқитиб, етилтирган шоирдларига мана шу тарзда ижозат беришади. Мана шу тариқа олимлар силсиласи юзага келади. Бу занжир пайғамбаримизгача етиб боради.

Ораларида Баҳоуддин Бухорий, имоми Раббоний, Мавлоно Холид Бағдодий сингари улуғ алломалар ҳам бўлган олимлар занжирига “Силсилаи олийя”, яъни “олий силсила” дейилган. Бунга “Силсилат уз-заҳаб”, яъни “олтин силсила” ҳам дейилади.

Батафсил

Силсила-и олийя

Набий, Сиддиқ ва Салмон, Қосим, Жаъфар, Бистомий,
Ирфон манбаи бўлди Абул Ҳасан Харқоний.

Абу Али Формадий келиб сўнгра бу майдонга,
Кўп валий етиштирди ҳам Юсуф Ҳамадоний.

Абдулхолиқ Ғиждувоний маърифатлар самосида,
Жаҳонни равшан қилди ҳам Ориф-и Ревагарий.

Батафсил

Ҳусайн Ҳилми Ишиқ

Дин илмларида улуғ олим ва тасаввуф маърифатларида комил ҳамда мукаммил бўлган кароматлар соҳиби Саййид Абдулҳаким Арвосий ҳазратлари етиштирган етук олимдир. Китоблари бутун ўлкаларда ўқилмоқда. Асарларидан энг муҳими “Том Илмиҳол Саодати Абадия” бўлиб, 14 туркча, 60 арабча ва 25 форсча ҳамда булардан таржима қилинган французча, инглизча, немисча, русча ва бошқа тиллардаги юзлаб китобларнинг муаллифидирлар. 8 март 1911 йили Истанбулнинг Айюб Султон мавзесида туғилиб, 2001 йил 26 октябрда вафот этдилар. Бир неча минглик издиҳом билан ўқилган жанозасидан кейин Айюб Султондаги оила қабристонига дафн этилдилар.

Батафсил

Саййид Абдулҳаким Арвосий

Сўнгги асрда етишиб чиққан зоҳир ва ботин илмларида комил, тўрт мазҳабнинг фиқҳ илмларида моҳир, буюк олим ва руҳ илмларининг мутахассиси буюк авлиёдир. Силсилаи олиянинг ўттиз бешинчисидир. Отаси Саййид Мустафо афанди. 1865 йили Ваннинг Бошқалъа туманида туғилди. 1943 йили Анкарада вафот этди. Қабрлари Анкаранинг Боғлум ноҳиясидадир.

Отаси Саййид Мустафо афанди ва бутун боболари замонининг олим ва фозил кишилари эди. Имоми Али Ризо бин Мусо Козим авлодидан бўлиб, саййид эканликлари Ироқдаги шарий маҳкама дафтарида қайдли.

Батафсил

Саййид Фаҳм Арвосий

Саййид Фаҳм Арвосий ҳазратлари Туркиянинг шарқида етишиб чиққан буюк авлиёлардан. Силсилаи олиянинг ўттиз тўртинчисидир. Усмонли давлатининг сўнгги даврларида яшаган. Саййидлардан бўлиб, “Ҳазрати Шайх” ва “Аллома” деган лақаблари ҳам бор. “Арвосий” деган ном билан машҳур бўлган. Отаси Саййид Абдулҳамид Арвосийдир. 1825 йили Ваннинг Боғчасарой (Мукус) туманига қарашли Арвос қишлоғида туғилди. 1895 йили шу қишлоқда вафот этди. Қабри ҳам шу ерда ва ҳамон муҳиблари томонидан зиёрат қилинмоқда.

Покиза оиласи ўлканинг шарқий вилоятларида илм, ирфон ва гўзал ахлоқ васфларининг тимсоли эди.

Батафсил

Саййид Сибғатуллоҳ Ҳизоний

Саййид Сибғатуллоҳ Ҳизоний ҳазратлари Усмонлилар даврида яшаган олим ва авлиё бўлиб, Саййид Тоҳо Хаккорий ҳазратларининг талабаларидандир. 1870 йили вафот этди. Қабри Ҳизоннинг Ғайда қишлоғидадир.

Кичик ёшлигидан илм таҳсилини бошлади. Отаси Саййид Лутфуллоҳ афанди унинг етишиши учун кўп ғайрат сарфлади. Жуда закий бўлган Саййид Сибғатуллоҳ қисқа вақтда калом, тафсир, ҳадис, фиқҳ каби зоҳирий илмларни ўрганди. Замонининг фан билимларида ҳам мутахассис бўлди.

Батафсил

Саййид Муҳаммад Солиҳ

Саййид Муҳаммад Солиҳ Усмонли империяси вақтида Туркияда етишиб чиққан авлиёларнинг энг улуғларидан. Силсилаи олиянинг ўттиз иккинчисидир. Буюк авлиё Саййид Абдулқодир Гейлоний ҳазратларининг ўн биринчи невараси ва Тоҳо Хаккорий ҳазратларининг укаси бўлиб, саййиддир. 1865 йили Наҳрида вафот этди. Қабри акаси ҳамда устози бўлган Саййид Тоҳо Хаккорий ҳазратларининг оёқ тарафидадир.

Саййид Солиҳ кичик ёшлигидан Қуръони карим ўқишни ўрганди. Жуда зукко эди. Қисқа вақтда Қуръони каримни ёд олди. Мадрасага бориб, тафсир, ҳадис, фиқҳ каби зоҳирий илмлар билан бир қаторда замонининг фан ва адабиёт билимларини ҳам ўрганиб, буюк олим бўлди.

Батафсил

Саййид Тоҳо Хаккорий

Саййид Тоҳо Хаккорий ҳазратлари Туркияда яшаб ўтган буюк авлиёлардан эди. Силсилаи олиянинг ўттиз биринчисидир. Жаноби Пайғамбаримизнинг наслидан бўлиб, Саййид Абдулқодир Гейлоний ҳазратларининг ўн биринчи неварасидир. Мавлоно Холид Бағдодий ҳазратларининг халифаларидан. 1853 йили Шамдинли яқинидаги Наҳри қишлоғида вафот этди. Қабри шу ерда бўлиб, зиёрат қилиниб, файз ва баракатларидан истифода этилмоқда.

Батафсил

Саййид Абдуллоҳ Шамдиний

Саййид Абдуллоҳ Шамдиний ҳазратлари Диёри Румда (Туркия) етишиб чиққан, буюк авлиёлардан эди. Силсилаи олиянинг ўттизинчисидир. Саййид Абдулқодир Гейлоний ҳазратларининг ўнинчи невараси ва Саййид Тоҳо Хаккорий ҳазратларининг амакисидир.

Шамдинлида дунёга келган асил, тоза ва шарафли бир оилага мансуб бўлган Саййид Абдуллоҳ Шамдиний кичик ёшидан илм таҳсилини бошлади.

Батафсил

Мавлоно Холид Бағдодий

Мавлоно Холид Бағдодий ҳазратлари Ироқ ва Шомда етишиб чиққан буюк авлиёлардан. Силсилаи олиянинг йигирма тўққизинчиси. Ўз асрининг мужаддиди эдилар. Отаси ҳазрати Усмоннинг, онаси ҳазрати Алининг авлодидандир. Қабри Шом шаҳрининг шимолида Қасийун тоғининг этагидаги қабристонда жойлашган мақбарасидадир.

Ўткир зеҳнли, хотираси кучли, жуда иродали ва меҳнаткаш киши эдилар. Даврининг машҳур олимларидан илм ўрганиб, ижозат олдилар. Ўрганган бутун илмларида дин ва фан арбобларига устозлик қила оладиган даражада юқори билимга эга бўлдилар.

Батафсил