Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Ҳадиси шарифларнинг турлари

Савол: Ҳадиси шарифларнинг қандай турлари бор?

Жавоб: Моддалар ҳолида билдирайлик:

1. Ҳадиси мурсал: Асҳоби киромнинг исми айтилмай, Тобеиндан бири тўғридан-тўғри “Расулуллоҳ алайҳиссалом айтдики...” деб ривоят қилган ҳадиси шарифлар.

2. Ҳадиси муснад: Расулуллоҳдан ривоят қилган саҳобанинг исми билдирилган ҳадиси шарифлар.

Батафсил

Қуръони карим ким учун тушди?

Савол: Қуръони каримнинг баъзи оятларининг мушриклар ёки мунофиқлар учун тушганини айтиш қанақасига тўғри бўлади? Барчаси мусулмонлар учун тушмадими?

Жавоб: Ибни Сабачи шиалар мунофиқлар ҳақида тушган оятларни кўрсатиб, Асҳоби киромга тил текказишди. Мазҳабсизлар ҳам мушриклар ҳақида тушган оятларни кўрсатиб мусулмонларга мушрик дейишди.

Қуръони карим Жаноби Пайғамбаримизга нозил қилинди. У ҳолда Қуръонни энг мукаммал тарзда тушунадиган ягона киши Пайғамбаримиздир. “Имон келтирганларга айтгин, мушрикларга айтгин, мунофиқларга айтгин, китоб аҳлига айтгин” деган жумлалар бор.

Батафсил

Қуръони каримни таржима қилиш

Савол: Қуръони каримни сўзма-сўз таржима қилиш мумкинми?

Жавоб: Қуръони каримнинг тафсири ва таъвили фақат салоҳиятли мутаҳассис олимлар тарафидан ёзилади. Лекин сўзма-сўз таржима қилиш мумкин эмас. Таржимадан муроди илоҳийни тушуниб бўлмайди. Ҳадиси шарифларнинг ҳам сўзма-сўз таржимаси кўпинча нотўғри маъноларга келади. Ҳатто бир тилдаги ибора, термин ва мақолларнинг ҳам сўзма-сўз таржимаси жуда ғалати ва нотўғри бўлиб чиқади.

Батафсил