Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Али Ромитаний

Али Ромитаний ҳазратлари Силсилаи олиянинг ўн иккинчисидир. Бухоро яқинидаги Ромитан қишлоғида туғилдилар. Барчага ҳақ йўлни кўрсатган, қалбидан нур сочган Маҳмуд Анжир Фағнавий ҳазратларидан кўп истифода қилдилар. Авлиёлик даражаларига эришдилар. Моддий илмларда ҳам юксалдилар. Ибодат ва дарслардан кейин ҳалол луқма ишлаб топиш учун тўқимачилик билан шуғулланардилар. Шу сабабдан унга тўқимачиларнинг шайхи маъносида "Пир-и Нассож" ҳам дейишарди.

Батафсил

Маҳмуд Анжир Фағнавий

Маҳмуд Анжир Фағнавий ҳазратлари Силсилаи олиянинг ўн биринчисидир. Моварауннаҳрнинг Тури Синодек муқаддас бир жой юрт бўлишига васила бўлган, у ерни нурлантирган улуғ олим ва авлиёлардан бўлган Маҳмуд Анжир Фағнавий Бухоронинг Фағна қишлоғида туғилдилар. 1315 йили вафот этдилар. Меъморлик билан кун кечирганлар.

Батафсил

Ҳадиси шарифларни тушуниш

Савол: “Саодати абадия” китобида билдирилган “Заррача (яъни жуда кичик) бир гуноҳдан сақланиш бутун жин ва инсонларнинг ибодатларидан ҳам яхши” ҳадиси шарифидаги ибодатларга фарзлар ҳам кирадими?

Жавоб: Кўп марта такрорлаганимиздек хусусий ҳукм билдирилган ҳадиси шарифларга аҳли суннат олимларининг изоҳларисиз маъно бериш нотўғри бўлади. Бундан ташқари шартсиз билдирилган ҳадиси шарифларда баъзи шартлар мавжуд бўлиши керак. Изоҳланиши керак бўлган ҳадисларга бир неча мисол келтирайлик:

Батафсил