Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Саййид Амир Кулол

Саййид Амир Кулол ҳазратлари Силсилаи олиянинг ўн тўртинчисидир. Ҳазрати Ҳусайиннинг авлодидандир. Авлиёларнинг машҳурларидан бўлган Муҳаммад Бобо Саммосийнинг шогирди ва Баҳоуддин Бухорий ҳазратларининг устозидир. Кулолчилик билан шуғулланганлиги учун “Кулол” исми билан билан машҳур бўлганлар.

Ҳар онини исломиятга уйғун ўтказганлар, кўплаган кишилар унинг суҳбатида ва дарсларида камолга етган.

Батафсил

Муҳаммад Бобо Саммосий

Муҳаммад Бобо Саммосий ҳазратлари Хўжа Али Ромитаний ҳазратлари етиштирган буюк авлиёлардандир. Силсилаи олиянинг ўн учинчисидир. Бухорога қарашли Саммос қишлоғида туғилдилар.

Тасаввуф илмини буюк олим Али Ромитаний ҳазратларидан ўргандилар. Унинг дарслари ва суҳбатларида етишиб, тасаввуфда юксак даражага эришдилар. Устози ўзидан кейин ўрнига Муҳаммад Бобо Саммосийни вакил этиб қолдирди. Бошқа талабаларига ҳам унга тобе бўлишни васият этдилар.

Батафсил

Аҳли суннат китобларида уйдирма ҳадис бўлмайди

Савол: Мазҳабларга амал қилмайдиган кимсалар “Ҳадис уйдириш ёки уйдирма ҳадисни китобига ёзиш ўз ишига пухта бўлмасликдан, ғофиллик, жоҳиллик ёки хоинликдан юзага келади” дейишади. Шавконий, Саҳовий, Алиййулқори, Ажлуний, Қарзовий, Албоний, Абу Ғудда каби кимсалар “Кутуб-и ситта”да ёки бошқа ҳадис, тафсир ва фиқҳ китобларида кўплаган уйдирма ҳадис топган эмишлар. Бу сўзларга қандай жавоб берса бўлади?

Жавоб: Ҳа, ҳадис уйдириш ёки уйдирма бир ҳадисни китобига ёзиш ўз ишига пухта бўлмасликдан, ғофиллик, жоҳиллик ёки хоинликдан юзага келади. Бу жуда тўғри айтилган.

Батафсил