Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Оддий пайпоққа масҳ тортиш

Дин реформачиси сохта шайх айтади: “Оддий пайпоққа ҳам, яланг оёқ устига ҳам масҳ тортишга бўлади. Чунки динда қулайлик бор. "Осонлаштиринглар" деган буйруқ бор.” 

Жавоб: Бу ерда Исломиятнинг ҳукмларини бузиб, ўзгартириш учун яна бир найранг ишлатиляпти. Маҳсининг сифатлари маълум. Оддий пайпоққа масҳ қилиш диннинг ҳукмларини реформалаш, ўзгартириш бўлади. Яланг оёққа масҳ тортиш эса, шиаларнинг одати. “Динда осонлик” сўзини динни бузиш мақсадида суистеъмол қилишяпти. “Динда қулайлик бор, қийинчилик йўқ” дегани “Динимиз берган рухсатлардан, қулайликлардан фойдаланинг” деганидир.

Батафсил

Аллоҳдан бошқасидан ёрдам сўраш

Савол: Биз инсон сифатида ҳар кимдан ёрдам сўраймиз. “Аллоҳдан бошқасидан ҳар қандай мақсадда ёрдам сўраш ширкдир” дейишади. Бунинг жоиз бўлган ва жоиз бўлмаган қисмлари қайсилар? "Истиғоса", "истиъона", "тавассул", "таважжуҳ", "васила" деганлари нима? Жоиз бўлгани ва бўлмагани нима?

Жавоб: Барчаси жоиз. Жоиз бўлмаган нарса фақат Аллоҳдан бошқасини яратувчи деб билиш, Аллоҳу таоло хоҳламаса ҳам унинг фойда ва зарар бера олишига ишонишдир. Оддий бир мусулмон эса, шундоқ ҳам Аллоҳдан бошқасини яратувчи деб билмайди. Қуйида бу хусусларнинг барини мисоллар билан изоҳлаймиз:

Батафсил

Дин исён ҳаракати эмас

Реформист бир “қориака” айтадики: “Дин ҳар қандай ноҳақликка қарши норозилик, исён ва қўзғолон ҳаракатидир.”

Жавоб: Мисрлик социалист-коммунист диншунослар ҳам бир пайтлар шунга ўхшаш беъмани гаплар айтиш орқали халқни исёнга чақириб, минглаган мусулмоннинг ўлимига сабаб бўлишганди. Бу “қорака” ҳам негадир доимо бетавфиқларнинг ўзига ўрнак олади. Муҳтарам пайғамбаримиз “Дин бу – гўзал ахлоқдир” деб марҳамат қилганлар. (Дайламий)

Батафсил