Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Шафоатни инкор қилмоқ

Битта динбузар реформачи айтади: “Фазлурраҳмон (1919-1988) айтганидек Қуръон шафоат ақидасини рад қилади. Лекин сунний олимлар шафоатнинг ҳақ эканлиги иддаосидан ҳамон воз кечмадилар.”

Жавоб: “Сунний олимлар” деганига қараганда ўзининг сунний эмаслигини эътироф қилибди. Фазлурраҳмоннинг битта гапини “далил” деб келтирибди-ю имоми Аъзам, имоми Шофеъий, имоми Молик, имоми Аҳмад бин Ханбал ва бошқа аҳли суннат олимларининг ҳеч бирининг сўзларини нимага келтирмаган?

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз дейилади?

Савол: Мазҳабсиз деб кимларга айтилади?

Жавоб: Одатда тўрт мазҳабдан ҳеч бирига тобе бўлмай, ўзбошимча ҳаракат қиладиганларга "мазҳабсиз" дейилади. Шу билан бирга тўрт мазҳаб ҳукмларини аралаштириб, кўнгли тусагани бўйича амал қиладиган одамларга, яъни мазҳабларни талфиқ (қориштирган) қиладиганларга ва тўрт мазҳабни ҳақ деб билгани ҳолда эътиқодида баъзи бир аҳли суннат эътиқодига мос келмайдиган ғалатиликлар бўлган бидъат аҳлига ҳам "мазҳабсиз" дейилади.

Батафсил

“Замонавий исломчилар” ва фиқҳ

Сохта “шайх” лардан навбатдагиси  - нафақадаги бир домла. Бу шахс, мусулмонларни ўзича “модернист (замонавий) исломчилар” ва “фиқҳий анъаналарга содиқ мусулмонлар”, қисқача “салафчи” ва “мазҳабчи” қилиб иккига ажратибди. Ўзи модернист исломчи эмиш. Модернист исломчилар Китоб ва Суннатни асос қилиб олармиш, наригилар эса фиқҳий мазҳабларни асос қилиб олармиш.

Батафсил