Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Муҳаммад Боқий-биллоҳ ҳазратлари Силсилаи олиянинг йигирма иккинчисидир. Имоми Раббоний ҳазратларининг устозидир. 1563 йили Кобилда таваллуд топганлар. Кобилдан Самарқандга бориб, замонининг энг буюк олимларидан бўлган Мавлоно Содиқ Хулвонийдан керакли илмларни ўрганди. Юксак яратилиши ва қобилияти билан қисқа вақт ичида талабалар орасида энг юксак савияга етишди. Сўнгра тасаввуфга йўналиб, бу йўлнинг улуғ олимларидан ботиний илмларни ўрганиб, юксак даражаларга эришди. Хожаги Имканагий ҳазратларининг суҳбатлари, Баҳоуддин Бухорий ва халифалари руҳониятларининг ёрдами билан бу буюкларнинг силсиласига дохил бўлдилар.
Савол: “Суннатимни тарк қилган кишига шафоатим ҳаром бўлади” ҳадиси шарифини олимларимиз қандай изоҳлаганлар?
Жавоб: Жаноби Пайғамбаримизнинг ўзлари буюрган ёки қилган ибодатларига “Суннат” дейилади.
Суннат иккига бўлинади:
1. Суннати ҳудо.
2. Суннати завоид.
Реформачи мазҳабсиз исломий (!) китобида бундай деган: “Бу китобимда ҳеч қайси мазҳаб ёки машрабга боғланиб қолмадим. Аксинча ижмо ва қиёсга берилмасдан мазҳаб ва машраб тафовутини бартараф қилдим. Далил сифатида фақат Қуръон ва Суннат асосландим.” (Мазҳабсизларнинг аксарияти ўз қарашларини “Исломий китоб” ниқобида мусулмонларга сотишга уринади. Шундай мазҳабсизлар томонидан ёзилган китобларнинг барчасининг муқаддимасида деярли юқоридагидай жумлаларни учратиш мумкин.)
Жавоб: Тўрт ҳақ мазҳаб китоблари Қуръон ва Суннатга зидми? Зид бўлса, тўрт ҳақ мазҳабдан ҳеч бирига асосланмаган мазҳабсизларга Қуръон ва суннатни ким етказган? Ахир бу икки улуғ манбанинг асри саодатдан бу даврларга етиб келишини ўша мазҳаб олимлари ва уларнинг асарлари таъминламаганми? Агар зид бўлмаса, демак бу мазҳабсизлар ўз шахсий тушунчаларини Қуръон ва Суннат номи остида мусулмонларга сингдиришга уринишяпти.
