Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Силсилаи олийя нима дегани?

Савол: “Силсила-и олийя” дегани нима?

Жавоб: “Силсила” сўзи “бир-бирига боғлиқ, бир-бирига алоқадор нарсалардан ташкил топган занжир, ҳалқа” маъносига келади. Ҳар бир муршид-и комил, яъни олим ва авлиё зот, шогирдлари орасидан етилиб, энди ўзгаларни ҳам ўқитиб тарбиялай оладиган даражага келган шогирдларига халифалик ва ижозат (диплом) беради. Сўнгра улар ҳам шогирд ўқитиб, етилтирган шоирдларига мана шу тарзда ижозат беришади. Мана шу тариқа олимлар силсиласи юзага келади. Бу занжир пайғамбаримизгача етиб боради.

Ораларида Баҳоуддин Бухорий, имоми Раббоний, Мавлоно Холид Бағдодий сингари улуғ алломалар ҳам бўлган олимлар занжирига “Силсилаи олийя”, яъни “олий силсила” дейилган. Бунга “Силсилат уз-заҳаб”, яъни “олтин силсила” ҳам дейилади.

Батафсил

Силсила-и олийя

Набий, Сиддиқ ва Салмон, Қосим, Жаъфар, Бистомий,
Ирфон манбаи бўлди Абул Ҳасан Харқоний.

Абу Али Формадий келиб сўнгра бу майдонга,
Кўп валий етиштирди ҳам Юсуф Ҳамадоний.

Абдулхолиқ Ғиждувоний маърифатлар самосида,
Жаҳонни равшан қилди ҳам Ориф-и Ревагарий.

Батафсил

Ҳусайн Ҳилми Ишиқ

Дин илмларида улуғ олим ва тасаввуф маърифатларида комил ҳамда мукаммил бўлган кароматлар соҳиби Саййид Абдулҳаким Арвосий ҳазратлари етиштирган етук олимдир. Китоблари бутун ўлкаларда ўқилмоқда. Асарларидан энг муҳими “Том Илмиҳол Саодати Абадия” бўлиб, 14 туркча, 60 арабча ва 25 форсча ҳамда булардан таржима қилинган французча, инглизча, немисча, русча ва бошқа тиллардаги юзлаб китобларнинг муаллифидирлар. 8 март 1911 йили Истанбулнинг Айюб Султон мавзесида туғилиб, 2001 йил 26 октябрда вафот этдилар. Бир неча минглик издиҳом билан ўқилган жанозасидан кейин Айюб Султондаги оила қабристонига дафн этилдилар.

Батафсил