Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Безак ва тақинчоқларга оид савол-жавоблар

Савол: Аёлларнинг тақинчоқларини ва бошқа зийнатли безакларини бегона эркакларга кўрсатишлари жоизми? Масалан,мўйнали ёқа, мунчоқ ва сирғаларини бегоналарга кўрсата оладими? Ипакдан кўйлак ёки ипак галстук тақиш эркакларга жоизми?

Жавоб: Ипак эркакка ҳаром. Лекин кийимда тўрт бармоқ энича келадиган ипак тасмалар, масалан, ипак галстук тақиш эркакларга жоиз бўлади. Ипакдан тикилган кўйлак ва ҳар қандай кийим эркакка ҳаром бўлади. Ҳадиси шарифда марҳамат қилинганки: “Олтин ва ипак умматимдан бўлган аёлларга ҳалол, эркакларга эса ҳаромдир.” (Табароний)

Батафсил

Аёл кишининг саломи

Савол: Нотаниш аёллар телефонда ёки дўконимизга кирганида "ассалому алейкум" деб салом беришади. Уларнинг саломларига алик олсам гуноҳ бўладими?

Жавоб: Гуноҳ бўлмайди. Салом: хавфсиз, ҳузур, саломат, соғлик, дўстлик, роҳатлик, тинчлик қутулиш каби маъноларни ифода қилади. Салом бериш, яъни “Ассалому алайкум” дейиш “Мен мусулмонман, сизга мендан зиён келмайди, саломатликда  бўлинг, сўнгги нафасингизда имонли бўлинг” маъноларини англатувчи энг гўзал дуодир.

Аёл киши эркак одамга ёки эркак киши аёлга “Аллоҳ рози бўлсин” дея дуо қилса бўлади, демак салом беришга ҳам алик олишга ҳам бўлади.

Батафсил

Бошқа жинс вакиллари билан гаплашиш

Савол: Бегона аёлга қараш гуноҳми?

Жавоб: Аёллар эркакларга ва эркаклар аёлларга заруратсиз ёки шаҳват билан қарашлари гуноҳ бўлади. Ояти каримада маолан буюрилганки:

“Эй Расулим, мўминларга айтгин ҳаромларга қарамасинлар ва аврат жойларини ҳаромлардан қўрғасинлар! Имонли аёлларга ҳам айтгин, ҳаромга боқмасинлар ва аврат маҳалларини ҳаромлардан сақласинлар!” (Нур, 30)

Ҳадиси шарифларда марҳамат қилинганки:

“Эркакнинг аёлга, аёлнинг ҳам эркакка (шаҳват билан) қараши ҳаромдир” (Табароний)

Батафсил