Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Қурбонликни қачонгача сўйиш мумкин?

Савол: Қурбонликни қачонгача сўйиш мумкин?

Жавоб:

1. Қурбонлик байрамнинг биринчи куни ҳайит намозидан бошлаб, учинчи куни қуёш ботгунча сўйилади. Жума намози ўқилмайдиган кичик қишлоқларда фажрдан кейин ҳайит намозидан олдин ҳам сўйилиши мумкин. Кечаси қурбонликни сўйиш жоиз бўлса ҳам макруҳдир. Шофеъий мазҳабида қурбон байрамининг тўртинчи куни ҳам сўйилади.

2. Нофила, ақиқа ва назр молни ҳамма вақт сўйиш мумкин. Лекин байрамда сўйилгани афзал.

3. Ҳайит жума кунига тўғри келса ҳам қурбонлик ҳайит намози ўқилганидан кейин сўйилади.

Батафсил

Ояти ҳифз

Батафсил

Қурбонликка моне бўлмайдиган қусурлар

Савол: Молни қурбонлик қилишга моне бўлмайдиган қусурлар қайсилар?

Жавоб: Баъзиларини билдириб ўтамиз:

1. Шохи синган ёки шохи бўлмаган мол қурбонга ярайди.

2. Қулоғининг ярмидан кўпи кесилиб, лекин узилиб тушмаса, осилиб қолса, макруҳ бўлгани билан саҳиҳдир. Ярмидан ози кесилган бўлса, қурбонликка бўлади. Қулоғи узунасига ёки энига ёрилган бўлса, қурбонлик бўлади. Қулоғининг йиртиқ бўлиши танзиҳан макруҳдир. Бурун ҳам қулоқ кабидир. Қичима канаси чаққан, ахта қилинган мол қурбонликка бўлади.

3. Қулоғи, думи кичик бўлиб туғилган мол қурбонлик қилинади. Думи кесилмаган бўлса, меринос қўйи қурбонликка сўйилади.

Батафсил