Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Таҳорат олгандан кейин ўқиладиган икки ракат намозга “Субҳа намози” дейилади. Уни макруҳ вақтлардан ташқари ҳамма пайт ўқиш мумкин. Таҳорат олгандан ёки ғуслдан кейин субҳа намозини ўқимоқчи бўлган одам субҳа намози билан бирга қазо намозига ҳам ният қилса, қазосини ўташ билан бирга субҳа намози савобига ҳам эришади.
Ҳадиси шарифда марҳамат қилиндики:
“Яхшилаб таҳорат олиб, васвасасиз икки ракат намоз ўқиган кишининг гуноҳлари авф этилади.”(Бухорий)
Абҳар намози 4 ракатлик нофила намоздир. Иккинчи ракатдан кейин ташаҳҳудда ўтирганида аттаҳиётудан кейин солли-борик ҳам ўқилади. Ҳар ракатда бир фотиҳа, 10 марта Қадр сураси ўқилади. Рукуга кетишдан аввал 15 марта “Субҳоналлоҳи валҳамдулиллоҳи ва ло илоҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” тасбиҳи айтилади, сўнгра рукуга бориб, 3 марта “Субҳона роббиял азым” дегандан кейин яна 3 марта юқоридаги тасбиҳ айтилади. Кейин қавмада, яъни қаддини ростлаб яна шу тасбиҳ уч марта ўқилади.
Уйдан чиқиш олдида ва уйга киргач қароҳат вақти бўлмаса, икки ракат намоз ўқиш лозим. Бунга “Таҳият-ул манзил” намози дейилади. Ҳадиси шарифда марҳамат қилиндики:
“Уйдан чиқаётганда икки ракат намоз ўқиган киши ташқаридан келадиган ҳар турли балолардан сақланади. Уйга киргач, икки ракат намоз ўқиган киши ҳам ичдаги ёмонликлардан муҳофаза қилинган бўлади.” (Байҳақий)
