Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Охиратга ишонмоқ

«Вал-явмил охири»: Охират кунига ишондим, демакдир. Охират, инсоннинг ўлган кунидан бошлаб, Қиёмат сўнгигача давом этади. Охират куни дейилишининг сабаби ундан кейин тун бўлмагани ёхуд дунёдан кейин келгани учундир. Қиёматнинг қачон бўлиши билдирилмаган. Лекин пайғамбаримиз “саллаллоҳу алайҳи ва саллам”, Қиёматнинг кўпгина аломатларини хабар берганлар: Ҳазрати Маҳдийнинг келиши, Исо алайҳиссаломнинг осмондан Шомга тушиши. Дажжолнинг чиқиши. Яъжуж ва Маъжуж деган кимсаларнинг ҳар тарафга фитна-фасод уруғи экиши. Қуёшнинг ғарбдан чиқиши. Катта-катта зилзилалар содир бўлиши. Дин илмининг унутилиши. Фисқ ва ёмонликларнинг кўпайиши. Ҳамма жойда ёппасига ҳаром, гуноҳ ишланиши. Яманда катта ёнғин чиқиши. Осмон ва тоғларнинг парча-парча бўлиши. Қуёш ва ойнинг қорайиб кетиши... каби аломатлар шулар жумласидандир.

Охират ўлим билан бошланади. Қабрда мозорда савол-жавоб бўлиши ҳақдир. Бунга ишонмаслик бузуқ эътиқодда бўлишнинг белгисидир. Қабрда Мункар ва Накир саволларига жавоб тариқасида қуйидагиларни ёдлаб олиш ва фарзандларига ҳам ёдлатиш керак: «Раббим - Аллоҳу таоло, пайғамбарим - Муҳаммад алайҳиссалом, диним - Ислом дини, китобим - Қуръони карим, Қиблам - Каъбаи шариф, эътиқодда мазҳабим - Аҳли суннат вал-жамоат, амалда мазҳабим - Ҳанафий мазҳабидир». Қиёмат куни ҳамма тирилади. Маҳшарда тўпланишади. Солиҳларнинг амал дафтарлари ўнг, ёмонларники эса чап ёки орқа тарафларидан берилади. Ширкдан, куфрдан бошқа ҳархил гуноҳни Аллоҳу таоло хоҳласа ҳеч сўроқсиз авф этади. Хоҳласа кичкина гуноҳ учун ҳам азобга гирифтор қилади.

Охиратда амаллар тортилади. Улар учун махсус “Мезон” деган тарозилар бўлади. “Сирот кўприги” Аллоҳу таолонинг изни билан жаҳаннам узарига қурилади. Муҳаммад алайҳиссаломга оид бўлган “Кавсар ҳовузи” ҳам бўлади.

Шафоат ҳақдир. Тавба этмасдан вафот этиб кетган мўминларнинг катта ва кичик гуноҳларининг кечирилиши учун пайғамбарлар, авлиёлар, солиҳлар, олимлар, малоикалар, шаҳидлар ва бошқа Аллоҳу таоло изн берган қуллар шафоат қилишади ва бу шафоатлари қабул қилинади. Улар Аллоҳу таолонинг севгили қуллари бўлгани учун дуолари, шафоатлари рад қилинмайди. Уларнинг ҳурмати учун Аллоҳу таоло гуноҳкор мўминларни авф этади.

Жаннат ва Жаҳаннам ҳозир мавжуддир. Жаннат етти қат кўкларнинг устида. Жаҳаннам эса, барча мавжудотнинг тагидадир. Жаннатнинг саккизта дарвозаси бўлиб, ҳар бир дарвозадан алоҳида алоҳида Жаннатларга кирилади. Жаҳаннам эса, етти табақа бўлиб, бирдан еттинчи табақага қараб азоблар шиддатланиб боради.

Батафсил

Пайғамбарларга ишонмоқ

«Ва Русулиҳи»: Аллоҳу таолонинг пайғамбарларига ишондим, деганидир. Бутун пайғамбарлар инсонларни Аллоҳу таоло рози бўлган йўлга эриштириш (тушириш), тўғри йўлни кўрсатиш учун юборилганлар. Барча пайғамбарларда қуйидаги еттита сифатнинг борлигига ишонмоқ лозим:

1.Исмат: Гуноҳ ишламаслик, бегуноҳлик. Пайғамбарлар бутун дин ва шариатларда ҳаром қилинган ёки қилинадиган катта-кичик ҳеч қанақа гуноҳ ишга таназзул этмайдилар. Ҳеч қайсилари кичик гуноҳ ҳам қилмаганлар. [Одам алайҳиссалом воқеасига гуноҳ эмас, “залла” (кичик хато) дейилади.

Батафсил

Китобларга ишонмоқ

«Ва кутубиҳи»: Аллоҳу таоло нозил қилган китобларга ишондим, деганидир. Аллоҳу таоло бу китобларни баъзи пайғамбарларига Жаброил алайҳиссалом билан ваҳй, яъни ўқитиш орқали, баъзиларига эса лавҳа узарига ёзилган ҳолда, баъзиларига малаксиз, эшиттириш орқали нозил қилди. Нузул бўлган барча битиклар Аллоҳ каломи бўлиб, абадий ва азалийдирлар. Ҳеч бири махлуқ эмас. Самовий китоблардан бизга билдирилганлари бир юз тўрт дона бўлиб, барчаси ҳақдир. Булардан ўн суҳуф - Одам алайҳиссаломга; эллик суҳуф - Шит алайҳиссаломга;ўттиз суҳуф - Идрис алайҳиссаломга; ўн суҳуф - Иброҳим алайҳиссаломга; Таврот - Мусо алайҳиссаломга; Забур - Довуд алайҳиссаломга; Инжил - Исо алайҳиссаломга; Қуръони карим - Муҳаммад алайҳиссаломга нозил бўлган.

Аллоҳу таоло инсонларнинг дунёда ҳузур-ҳаловатда яшашлари, охиратда абадий саодатга эришишлари учун, илк инсон ва илк пайғамбар бўлган Одам алайҳиссаломдан охирги пайғамбар Муҳаммад алайҳиссаломгача жуда кўп пайғамбарлар воситасида китоблар юборган. Бу китобларда иймон ва ибодат асослари баён ва изоҳ қилиниб, инсонлар муҳтож бўлган ҳар мавзуда маълумот берилганди.

Булардан Қуръони карим охирги илоҳий китобдир. Қуръони карим нозил бўлгач, ўзидан аввалги бутун илоҳий китобларнинг ҳукмлари бекор қилинди. [Бу Оли Имрон сурасининг 85-ояти билан собитдир:«Ким исломдан бошқа дин ахтарса, (билсинки ўша дин) ундан қабул қилинмайди ва у охиратда ютқазганлардан бўлади».]

Жаброил алайҳиссалом, Қуръони каримни, Муҳаммад алайҳиссаломга йигирма уч йилда келтирди. Қуръони карим, 114 сура, 6236 оятдан иборатдир. Баъзи китобларда бу рақамларнинг ўзгача берилиши, Қуръони каримдан бир неча оят чиқариб ташлаш ёки бир неча оят илова қилишдан эмас, балки бир узун оятнинг бир неча оятга ажралиб саналишидан юзага келган. Чунки, Қуръони карим нозил бўлганидан бери унга ҳеч қанақа ўзгартириш киритилмаган ва бундан кейин ҳам киритила олмайди. Аллоҳ каломи бўлган бундай китоб, инсонлар тарафидан ёзилган бўлиши асло мумкин эмас.

Пайғамбаримизнинг “саллаллоҳу алайҳи ва саллам” охиратга ташрифларидан кейин илк халифалари бўлган ҳазрати Абу Бакр Сиддиқ “родияллоҳу анҳ” Қуръони каримнинг оятларини бир китобда тўплатдилар. Натижада «Мусҳаф» вужудга келди. Асҳоби киромнинг тамоми бу Мусҳафдаги оятларнинг ҳақ, яъни Аллоҳ каломи эканлигини бир овоздан иттифоқла тасдиқлашди. Учинчи халифа ҳазрати Усмон “родияллоҳу анҳ” эса, бу мусҳафдан яна олти дона ёздириб, баъзи вилоятларга юбордилар.

Қуръони каримни, арабий аслидан ўқиш мақсадга мувофиқдир. Чунки, бошқа ҳарфлар билан ёзилган нусхасига Қуръони карим дейилмайди. Қуръони каримни ўқиш адаблари қуйидагича:

а) Мусҳафни қўлга олаётганда таҳоратли бўлиш, қиблага қараб ўтириш ва диққат билан ўқиш керак.

б) Шошилмасдан, (арабча биладиган бўлса) тушуниб ўқиш керак.

в) Китобга қараб ва ҳар бир ояти каримага ҳурмат кўрсатиб, охиригача ўқиш керак.

г) Тажвид қоидаларига риоя этиш лозим.

д) Аллоҳу таолонинг каломини ўқиётганини унутмаслик керак.

е) Қуръони каримнинг амр ва тақиқларига амал қилиш керак.

Батафсил