Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Таҳоратни бузадиган сабаблар

Таҳоратни бузадиган нарсалар етти қисм бўлиб, қуйидагилардир:

1. Орқадан ва олддан чиқадиган нарсалар:

а) Катта ва кичик ҳожат, ел чиқиши.

б) Клизма мосламасининг учи ёки инсон бармоғи орқадан суқиб чиқарилганда атрофи нам бўлса, таҳоратни бузади. Қурғоқ бўлса, таҳоратни янгилаш афзал.

в) Эркак ва аёлларнинг бавл сизмаслиги учун олдларига қўядиган пахта тампонларнинг ташқарида қолган қисми ҳам ҳўлланса, таҳорат бузилади.

Батафсил

Таҳоратда диққат қилинадиган хусуслар

 Таҳорат олаётганда зарурат ва мажбурият бўлмагунча қуйидаги 10 нарсага риоя қилиниши лозим:

1.Икки қўли чўлоқ кимса, таҳорат ололмагани учун қўлларини тупроққа, юзини эса деворга суркаб таяммум олади. Агар юзида ҳам яраси бўлса, намозини таҳоратсиз ўқийди ва ҳеч қачон тарк этмайди.

2. Касал кишига завжаси (хоними, рафиқаси), жорияси (чўри), фарзандлари ёки қариндош (ака-ука, опа-сингил)лари таҳорат олдиришади.

3. Тош ва шунга ўхшаш нарсалар билан истинжо қилиш ҳам сув ўрнига ўтади.

Батафсил

Таҳоратда тақиқланган хусуслар

 Таҳорат олиш жараёнида тақиқланган хатти-ҳаракатлар ўн иккита бўлиб, буларга йўл қўйиш ҳаром ёки макруҳдир:

1.Ҳожатхонада, қирда, далада таҳорат ушатаётганда олд ва орқанинг Қибла тарафга қараб туриши.

2.Истинжо (ич таҳорат олиш) учун ўзга киши ёнида аврат жойини очиш ҳаромдир.

3.Ўнг қўл билан истинжо қилиш.

Батафсил