Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Таҳорат учун қулайликлар (маҳси ва яра юзасига масҳ тортиш)

Масҳ - уқалаш, силаш деганидир. Икки турли масҳ бор:

1.Маҳси юзасига масҳ:Таҳоратда оёқнинг ювилиши фарз бўлган жойларни бекитиб турадиган, сув ўтказмайдиган оёқ кийимга, маҳси ёки масҳ дейилади. Мамлакатимизда маҳси деб юритиладиган бу оёқ кийим агар каттароқ бўлиб, бармоқлар маҳсининг учигача бориб турмаса ва тортилган масҳ бўш жойга тўғри келса, унга масҳ тортиш жоиз бўлмайди. Маҳси кийилиб бир соат қадар юрилганда ҳам, оёқдан ечилиб кетмайдиган даражада соғлом, яъни мустаҳкам ва оёққа уйғун (лойиқ) бўлиш керак.

Таги билан усти чарм ёки фақатгина таги чармдан бўлган пайпоқлар устига масҳ тортиш жоиз.

Бир соатча йўлда юрганда оёқдан ечилиб ва титилиб кетмайдиган қаттиқ ва қалин пайпоқ устига ҳам масҳ тортиш жоиз.

Батафсил

Ғусл

Намознинг тўғри бўлиши учун, таҳорат ва ғусл ҳам тўғри ва бекаму кўст бўлиш керак. Булғанган, жунуб бўлган эркак ва аёлга, ҳайз ва нифосдан чиққан ҳар бир хотин-қизга бир намоз вақти ўтмасдан аввал, ғусл олиб тозаланишлари фарздир. Булғаниш (жунублик) - жинсий алоқа ва иҳтилом натижасида юзага келади.

Пайғамбаримиз «саллаллоҳу алайҳи ва саллам» марҳамат қилиб айтдиларки: «Ғусл олиш учун ўрнидан турган кимсага баданидаги тукларнинг сони қадар (яъни жуда кўп) савоб берилади. Ва яна шунча гуноҳи ҳам кечирилади. Жаннатдаги даражаси ортади.

Батафсил

Таҳоратни бузмайдиган нарсалар

1. Оғиз, қулоқ, бадандан ва ярадан чиқадиган қуртлар.

2. Балғам (қақириқ) қусиш.

3. Қон қусганда, бошдан келадиган суюқ қон тупукдан оз бўлса;

4. Тишдан оқадиган қон тупукдан оз бўлса;

Батафсил