Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Таҳорат қандай олинади?

         1.Таҳоратга бошлашда ушбу дуо ўқилади: «Бисмиллаҳил-озыйм. Валҳамдулиллаҳи ъала динил-Ислом. Ва ъала тавфиқил-иймон. Алҳамду лиллаҳиллази жаъолал моа таҳурон ва жаъолал-ислома нуран [1].» Кейин қўллар уч марта ювилади.

2.Сўнгра ўнг қўл билан оғизга уч марта сув беришда шу дуо ўқилади: «Аллоҳуммасқиний мин хавди набийика каъсан ло азмау баъдаҳу абадан[2].»

3.Ўнг қўл билан бурунга уч марта сув берилади, чап қўл билан қоқилади ва ўша пайтда қуйидаги дуо ўқилади: «Аллоҳумма арихний ройиҳатал жаннати варзуқний мин наиъмиҳо. Ва ло туриҳний ройиҳатан-Нор[3].»

Батафсил

Таҳоратнинг адаблари

 Таҳоратнинг йигирма саккизта одоби бор:

Бу ерда, “Адаб” - адосида савоб, таркида гуноҳ бўлмайдиган амаллар демакдир. Ҳолбуки суннатларда ундай эмас. Суннатлар адо этилганда савоб, тарк этилса танзиҳан макруҳ бўлади. Адабларга “Мандуб” ёки “Мустаҳаб” ҳам дейилади. Таҳоратнинг адаблари қуйидагилардир:

1.Таҳоратни намоз вақти кирмасдан аввал олиш. (Узрлилар вақти кирганидан кейин олиши керак.)

2.Ҳожатхонада ич таҳорат олаётганда Қиблани ўнг ёки чап тарафга олиб ўтириш. Қибланинг орқа ва олд тарафга тўғри келиши, таҳриман макруҳдир.

Батафсил

Ҳадасдан таҳорат

Таҳорат олиш, намознинг фарзларидан биридир. Қуръони каримни қўлга олиш, Каъбани тавоф қилиш, тиловат саждаси қилиш, жаноза намозини ўқиш учун ҳам таҳорат олиш лозим. Доимо таҳоратли юриш, уйқуга ҳам таҳоратли ётиш, таҳоратли ҳолда ейиш ва ичиш, катта савоб. Таҳоратли ҳолда вафот этганларга шаҳид савоби берилади. Пайғамбаримиз “саллаллоҳу алайҳи ва салам” марҳамат қилдиларки:

«Таҳоратли ҳолда вафот этган киши, ўлим азобини чекмайди. Чунки таҳорат иймонли бўлишнинг аломатидир. Таҳорат намознинг калити, гуноҳларнинг тозаловчисидир».

Батафсил