Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Ҳақиқий олимларнинг ҳоли

Султон Аҳмад Хон бир куни ўзига мос бўлган бир ҳадяни шайх Азиз Маҳмуд Худойи ҳазратларига юборди. Аммо шайх ҳазратлари қабул қилмади. Албатта бу қабцл қилмаслик султонга қаршилик кўрсатиш маъносига келмасди. Буюклардан кўпчилиги принципиаллик қилиб ҳадя қабул этмасдилар.

Султон Аҳмад шайхнинг қабул этмаган ҳадясини яна шу даврнинг маънавият улуғларидан Абдулмажид Сивосийга юборди. У қабул этди. Унга султони худди шу ҳадяни Азиз Маҳмуд Худойи ҳазратларига юборганини, аммо у қабул этмаганини айтдилар. Сивосий ҳазратлари буюкларга хос йўл тутди:

“Шайх Худойи бир қарға эмаски, ўлаксани қабул этадиган” деди.

Азиз Маҳмуд Худойига ҳам “Сиз қабул этмаган ҳадяни шайх Сивосий қабул этди” дедилар. Унинг жавоби шундай бўлди: “Унинг учун ҳеч бир зарари йўқ. Чунки у шундай катта уммон, катта денгизки, бир парча лойнинг ўзини ифлослантирмаслигини билади.”

Батафсил

Бисмиллоҳга ҳурмат

Бишр Ҳофий ҳазратларининг тавбаси шундай бўлган:

Ёшлигида ичкиликка мубтало бўлганди. Бир куни йўлда сархуш ҳолида кетаётиб, устига “Бисмиллоҳ” деб ёзилган қоғозни кўриб қолди. Бунга қаттиқ юраги сирқираб, қоғозни ердан олиб ўпди. Лойларини артиб, тозалагандан кейин гўзал ҳидлар суриб, уйида адеворга илиб қўяди.

Кечаси олим бир зот туш кўради. Тушида “Бор, Бишрга айт. У бизнинг исмимизни тозалади. Биз унинг қалбини тозалаймиз. У бизнинг исмимизни улуғлаб, юқорига осди. Биз ҳам унинг исмини улуғлаб, буюк қулларим орасига қўшамиз. У бизнинг исмимизга гўзал ҳидлар сурди, биз ҳам унинг шахсини қиёматгача мусулмонлар учун гўзал ҳидлар сочадиган юлдуз қилдик” дейилди. Бу туш уч марта такрорланди.

Туш кўрган зот тонг отгач, Бишр Ҳофийни излаб майхонадан топди. Бишр келган зотга дедики:

Батафсил

Сенда кибр бор

Абдулваҳҳоб Шароний ҳазратларининг устози Шайх Закария Ансорий ҳазратларидир. Бу зотнинг ҳам буюк устози бор эди. Бир куни устози билан ўтирганида Хизр алайҳиссалом келди. Суҳбат сўнггида Хизр алайҳиссалом бу зотнинг устозига “Сенинг бу талабангнинг катта бир айби бор. Унинг бундан ортиқ камолотга эришиши мумкин эмас. Бундан тавба этмагунча қутулолмайди” дейди ва кўздан ғойиб бўлади. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари “Устоз, Хизр алайҳиссаломни чақиринг, мен бу айбим нима эканлигини билиб олай” деб ёлворди. Аммо устози “Хизр алайҳиссалом чақирган билан келмайди. Ўзи қачон истаса, шунда келади” деб жавоб беради. Бу зот кунларча тавба этади, қандай камчилиги бўлиши мумкинлиги ҳақида ўйлайди, аммо тополмайди. Бир куни яна устози билан бирга ўтирганида Хизр алайҳиссалом келади. Шу заҳоти бу айб ҳақида сўрайдилар. Хизр алайҳиссалом “Сенда кибр бор. Ёзган ёзувларинг тагига “Шайх Закария Ансорий” деб имзо қўясан. Шайхлик қаерда-ю, сен қаердасан” деб жавоб беради. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари дарров тавба этиб, бундан кейинги ёзган ёзувларининг тагига “Инсонларнинг энг тубани Закария” ва шу каби сифатлар билан исмини ёза бошлади. Аммо ўзи ҳақиқатан Шайх эди.

Шайх Закария Ансорий замонида истиқомат қиладиган ернинг султони бир қарор қабул қилади. Аммо бу қарорнинг динга мос бўлмаган ва халққа зарар берадиган томонлари бор эди. Шайх Закария Ансорий буни эшитгач, зудлик билан отига миниб, Султоннинг ҳузурига йўлга чиқади. Султоннинг одамлари буни эшитиб Султонга “Султоним, Шайх ҳазратлари келмоқда” дейдилар. Султон “Э воҳ, қалъанининг дарвозаларини бекитинглар, занжирланглар” деб буюради. Дарвозаларни беркитиб, занжирлайдилар. Ҳазрат дарвозага келгач, қўлидаги дафтарни занжирларга теккизади. Занжирлар узилиб, дарвозалар очилади. Ҳазрат тўғри Султоннинг олдига боради. Султон “Устоз нима гуноҳ ишладик? Айбимиз нима?” деб сўрайди. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари Султонга “Фалон амрим нотўғри. Тўғриси мана бу деб ёз” дейди ва кераклисини ёздиради. Сўнгра чиқиб кетади ва кетаётганида “Мана энди дарвозаларни бекитиб ол” дейди.

Батафсил