Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Йигирма сонияда қилдирмоқчимисан?

ЙИГИРМА СОНИЯДА ҚИЛДИРМОҚЧИМИСАН?

Жунайд Бағдодий ҳазратларига бир куни шайтон айтибди:

- Эй Жунайд, сен каби юксак даражага етишган бошқа бир зотни билмайман. Йигирма йилдан бери сенга ҳеч бир истаганимни қилдиришга муваффақ бўлмадим. Бунга қандай эришдинг?

Жунайд Бағдодий ҳазратлари дедики:

- Даф бўл, малъун! Энди мени ўзини ёқтириш касаллигига дучор қилмоқчимисан? Йигирма йилда қилолмаганингни йигирма сонияда қилмоқчимисан? Кўзимдан йўқол!

Батафсил

Аслида хаста менман

Жунайд Бағдодий ҳазратларининг кўзларида қаттиқ оғриқ пайдо бўлди. Барчага яхшилик қиладиган, сахийлиги билан машҳур бўлган бир табибни чақиришди. Бу табиб насроний эди. Кўздан кечиргандан кейин “Кўзларингизга асло сув текказманг, сув тегса кўр бўлиб қоласиз” деди. Жунайд Бағдодий ҳазратлари “Кўзларимга сув текказмай, қандай таҳорат оламан?” деганида “Агар кўзларингиз сизга керак бўлса, сув текказмайсиз” деди. Жунайд Бағдодий ҳазратлари таҳорат олиб, намоз ўқиди ва намоздан кейин бироз ухлади. Тушида “Кўзларини Аллоҳ учун, Аллоҳнинг амри бўлган намоз учун фидо этган банданинг кўзларига шифо берамиз” дейилди. Уйғонганида кўзларидаги оғриқ қолмаганди.

Эртасига назорат учун келган табиб кўзларининг бутунлай соғайиб кетганини кўриб, ажабланди. Ҳайратомуз оҳангда “Бундай иллатнинг бир кунда бутунлай йўқолиши тиббиёт тарихида кузатилмаган ва бўлиши ҳам мумкин эмас. Қандай соғайиб кетди?” деб сўради.

Жунайд Бағдодий ҳазратлари тушини айтиб берди. Табиб дарров эгилиб қўлини ўпиб, имон келтирди: “Аслида хаста сиз эмас, мен эканман. Сизнинг кўзларингиз оғриган бўлса, меники кўр экан. Ҳақиқатни кўролмаган мен эканман” деди.

Ҳикмати илоҳийга қаранг, сахий ва яхшилик қилувчи бир насронийнинг ҳидоятга қовушиши учун Аллоҳу таоло Жунайд Бағдодий ҳазратларининг кўзларига оғриқ беради. Шу тариқа табибнинг ҳидоятига сабаб қилади.

Батафсил

Сен нимага йиғлаяпсан?

Ҳасан Басрий ҳазратларига бир зот келиб “Менинг бир қизим бор, кеча-кундуз йиғлайвериб, кўзлари кўр бўлди. Бунинг давоси йўқми?” деб ёлвориб сўради. Ҳасан Басрий ҳазратлари қайғуга ботиб, унинг уйига борди.  Қиздан нимага йиғлаганлигини сўради. Қиз дедики: “Жаноб, мен Раббимга ошиқман. Унга ошиқлигим сабабли йиғлаяпман. Гапимни ва ҳолимни тушунадиган йўқ. Сиз бўлмаганингизда буни яна айтмасдим. Кўр бўлган кўзларим учун ҳам сиқилмайман. Агар бу кўзлар охиратда Аллоҳу таолони кўра олса, унга минглаган кўз фидо бўлсин. агар бу кўзлар буюк Аллоҳни кўришга лойиқ бўлмаса, уларни кўз деб олиб юришнинг нима фойдаси бор? Охиратда кўр бўлсалар, дунёдалигида ҳам кўр бўлиб кетсин.”

Ҳасан Басрий ҳазратлари “Шундай давом эт, қизим. Ҳеч қайғурма. Пайғамбар жанобимиз “Киши севгани билан бирга бўлади” деб суюнчилаганлар. Биз аслида бу ерга насиҳатчи ва табиб сифатида келгандик. Даволамоқчи эдик. Ҳолбуки ўзимизга насиҳатчи ва табиб топиб, кетяпмиз” деди.

Батафсил