Қимиз, кефир ва чой қўзиқорини

Савол: Сигир сути кефир хамиртуруши билан ачийди ва бунда алкогол ҳосил бўлади. Бунга кефир дейилади. Бундан бошқа Комбуча қўзикориннинг кўпайишидан келиб чиққан ва ичида оз бўлса ҳам алкогол бўлган чой қўзиқорини бор. Кефирнинг ҳам, чой қўзиқоринининг ҳам бир қанча касалликларга даво эканлиги айтилади. Уларни дори сифатида қўлланса бўладими?

Жавоб: Бугун кефир ва чой қўзиқоринининг ўрнини босадиган дори кўп. Буларни қўлланишга зарурат ҳам йўқ. Агар солиҳ бир доктор “Кефир ёки чой қўзиқорини шу касалликка даво. Бу касаллик учун мубоҳ бўлган бошқа дори йўқ” деса, у ҳолда буларни қўлланиш жоиз бўлади.

Бир ҳадиси шарифда “Иҳтимор (ачиб алкогол) ҳосил қиладиган ҳар қанақа ичимлик ҳаромдир” деб марҳамат қилинди. (Абу Довуд)

Бу ҳадиси шариф фиқҳ китобларида қандай очиқланганлигига қараймиз: Асал, анжир, арпа, буғдой, жўхори, тариқ, олхўри, абрикос, олма ва шунга ўхшаганлардан бири совуқ сувда туриб, иситилмаса ҳам, алкоголга айланиб, пиво каби бўлади. Пиво таъми аччиқ ва кескин бўлгани (алкогол бўлганлиги) учун ози ҳам, кўпи ҳам ҳар қанақа мақсад билан ичилса ҳам, имом Муҳаммадга кўра ҳаромдир. Фатво ҳам шундай. Бошқа уч мазҳабда ҳам ҳаромдир. Тузилиши, таркиби бирдек дегани эмас. Чунки Муҳаммад алайҳиссалом моддаларнинг ҳақиқатларини, фан билимларини ўргатиш учун эмас, буларнинг ҳукмларини билдириш учун юборилган. От, сигир сути ачиб, таъми кескинлашса, пиво каби алкогол бўлади. От сутидан қилинганга қимиз, сигир сутидан қилинганига кефир дейилади. Ичиш ҳаромдир. (С.Абадия)

Апелсин ва бошқа мевалардаги алкогол нисбати кефирга қараганда кўп деб, кефир ичишни жоиз кўриш нотўғридир. Чунки динимизда алкоголнинг оз ёки кўплиги аҳамиятли эмас. Бир томчи шароб ҳам ҳаромдир. Аммо динимиз ичида алкогол бўлса ҳам, сирка ичишни, мева ейишни ҳаром этмаган. Аммо алкогол ҳосил қиладиган ичимликларнинг томчисини ҳам ҳаром этган. Демак, қимизда, пивода, кефирда бир томчи алкогол бўлса ҳам, ҳаромдир. Фақат киселда, мевада ва сиркада 10 томчи алкогол бўлса, ҳаром эмас. Чунки бирида алкогол табиий ҳосил бўлмоқда, иккинчисида эса биз сабаб бўлмоқдамиз.

Савол: Нима учун сутдан қатиқ бўлганда ҳаром бўлмайди, аммо ўша сутдан кефир ҳосил бўлса ҳаром бўлади?

Жавоб: Дин ақл ва мантиқ билан бўлмайди. “Узум шиннига, сиркага айланса ҳаром бўлмайди-ю, нима учун шаробга айланганида ҳаром бўлади?” деганга ўхшайди. Бу жоиз эмас. Мантиқ билан, қиёс билан дин бўлмайди. У ҳолда инсон сони қадар дин пайдо бўлар эди. От сутидан қилинган алкоголли ичимликка қимиз, сигир сутидан қилинганга эса кефир дейилади. 

Батафсил

Бўза

Савол: Бўза ичиш гуноҳми?

Жавоб: Тоза бўза ичиш жоиз. Агар ачиб алкоголга айланса, у ҳолда гуноҳ бўлади.

Батафсил

Чой-қаҳва фойдали, тамаки зарарлидир

Савол: Бир тасаввуф китобида “Қаҳва, тамаки ва наша шаробдан ҳам ёмонроқ. Чунки шаробдан қирқ кунда қутулиш мумкин, лекин ҳалигилардан қутулиш жуда қийин” дейилган. Қаҳва, тамаки қанақасига шаробдан ҳам ёмонроқ бўлиши мумкин?

Жавоб: Китобдаги ифодаларда бир нақл хатоси бўлиши мумкин. Истанбул университети нашриётларидан “Озиқ кимёси” китобида айтиладики: “Чойдаги теин билан авваллари алоҳида бир алкалоид сифатида қараладиган кофеиннинг бир эканлиги аниқланди. Чойда 2,5-3%, қаҳвада (кофе) 1,3% миқдорида кофеин бўлади. Кофеин зеҳнни очади, қон айланишини тезлаштириб, вужудга иссиқлик беради, чарчоқни қолдиради, ҳазм қилишни осонлаштиради. Кўпроқ миқдорда истемол қилинса, нерв системасига таъсир қилади. Юрак касалликларида, асаблари бўш инсонлар ва болаларда оз миқдор қаҳваниг ўзи ҳам ёмон таъсир қилиши мумкин.” (658-бет)

Батафсил

Дориларга қўшиладиган алкогол моддалар

Савол: Дори учун ҳозирланган ва ичида этил спирти бўлган сиропларни ичиш жоизми?

Жавоб: Нажс бўлган суюқлик, масалан, спирт дорига ўхшаган нарсаларга бир манфаат учун аралаштирилса, аралашма тоза саналади. Фақат дори учун бўлмаганларини ичиш ҳаромдир. (Ислом аҳлоқи)

Демак, дори учун қилинган аралашмалар авф этилади ва жоиз бўлади .

Савол: Синтетик йўл билан олинмайдиган, асосан, таркибида тўнғиз ва сигирдан олинадиган Анилаз, Трипсин каби моддалар бўлган дориларни қўлланиш мумкинми?

Жавоб: Қўлланилади. Қайси ҳайвондан олинганини суриштириш керакмас.

Батафсил

Гўшти ейиладиган ва ейилмайдиган ҳайвонлар

Савол: Гўшти ейиладиган ва ейилмайдиган ҳайвонларни рўйхат ҳолида билдира оласизми?

Жавоб: Қуруқликда яшайдиган ҳайвонлар ва қушлар учун ҳадиси шарифда “Йиртқич тиши бўлган йиртқич ҳайвонлар ва панжаси билан ов овлайдиган қушлар ейилмайди” деб марҳамат қилинди. (Муслим)

Гўшти ейилмайдиган қуруқлик ҳайвонлари:

1. Тўнғиз.

2. Бўри.

3. Айиқ.

Батафсил

Еб-ичиш ҳаром бўлган нарсалар

Савол: Еб-ичиш ҳаром бўлган нарсалар қайсилар ва уларнинг ҳаром этилишига сабаб нима?

Жавоб: Динимиз ҳаром этгани учун баъзи ҳайвонларнинг гўшти ейилмайди. Албатта бунда баъзи ҳикматлар бор. Мусулмон киши ҳикматини билмаса ҳам, дини тақиқлаган нарсани емайди. Озиқ-овқатнинг инсонга ижобий ёки салбий таъсир этиши ҳақиқатдир. Онаси ёмон феълли бўлса ёки ёмон аёлнинг сути билан боқилган бола ярамас бўлиб ўсади. Бундайларга сути бузуқ дейилади. Ўз фойдасини ўйлаган одам динимиз ҳалол этган нарсаларни еб, тақиқлаган нарсаларидан сақланиш керак.

Еб-ичиш ҳаром бўлган нарсалар:

1. Асли ҳаром бўлган нарсалар ейиш (ўлакса, тўнғиз эти ва шароб каби).

Батафсил