Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Оғиздаги қон ва таҳорат

Савол: Тиш қонаса-ю, лекин қон оғзидан ташқарига чиқмаса, таҳорат бузиладими?

Жавоб: Оғзидан ташқарига чиқмаганунча таҳорати бузилмайди. Бутун фиқҳ китобларида оғиздан қон чиққанида, қон қусганида таҳорат бузилади, деб айтилган. Ҳеч бир китобда қон ютганида таҳорат бузилади, деб айтилмаган.

“Саодати абадия” китобида айтиладики: “Оғизнинг ичи таҳорат бузилишида ич орган ҳисобланади. Рўза бузилишида эса баданнинг сирти ҳисобланади. Шунинг учун милкдаги ёки оғиздаги қон ташқарига чиқмагунича таҳорат бузилмайди.

Батафсил

Таҳорат ва таяммум олиш имкони бўлмаса

Савол: Таҳорат учун сув тополмаган ва таяммум қилиш имкони ҳам бўлмаган киши Ханбалий мазҳабини тақлид қилиб, таҳоратсиз ва таяммумсиз намоз ўқий оладими?

Жавоб: Таяммум қилиш имконсиз дейишнинг ўзи имконсиз. Чунки тупроқ, мармар, тош, ғишт, черепица, лакланмаган сопол тувак, кўза, қум, оҳак, тупроқ чанги билан таяммум қилишдек кенг имконлари бор. Намознинг аҳамиятини биладиган киши ёнида булардан бирини олиб юришга ярамайдими. Шунда ҳам таяммум қилиш имкони бўлмаган киши икки намозни жам қилади.

Батафсил

Истинжо, истибро ва истинқо

Савол: Истинжо дегани нима?

Жавоб: Олддан ва орқадан нажосат чиққанида бу жойларни тозалашга истинжо дейилади. Истинжо суннати муаккададир. Ел, тош чиққанида тозалаш, яъни истинжо қилиш керак эмас.

Савол: Қоғоз билан истинжо қилиш жоизми?

Жавоб: Қоғоз билан истинжо қилиш макруҳ. Истинжо қилиб бўлгандан кейин ҳўл жойларни қоғоз билан қуритиш мустаҳаб. Ҳожатхона қоғози ёки махсус бир латта бўлмаса, қўл билан ҳам қуритиш мумкин.

Батафсил