Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Зулҳижжа ойининг фазилати

Қурбон байрами бўладиган ойга зулҳижжа дейилади. Жорий йил, яъни 2024 йил 7 июндан бошланади. Зулҳижжа ойининг илк ўн кунида қилинган ибодатлар жуда қийматлидир. Ҳадиси шарифларда қуйидагича марҳамат қилинди:

“Зулҳижжа ойининг илк кунларида тутилган рўза бир йил рўза тутишга тенг. Унинг бир кечасини иҳё этиш (ибодат била ўтказиш) Қадр кечасини иҳё этиш билан тенг.” (Ибни Можа)

“Зулҳижжа ойининг илк ўн кечасида қилинган ибодатлар учун 700 марта кўп савоб берилади.” (Байҳақий)

Батафсил

Динимизда овчилик

Савол: Динмизда овчилик ҳақида нима дейилган?

Жавоб: Аллоҳу таоло инсонлар учун турли ҳайвонлар яратган. Бедана, қуён, балиқ каби ҳайвонларнинг гўштидан, сувсар, бўрсиқ, тулки каби ҳайвонларнинг терисидан, тиббиёт ва парфюмерияда ишлатиш учун жайлонларнинг мускусидан, денгиз жониворларининг маржонидан, филнинг тишидан фойдаланиш учун овлаш, бўри, тўнғиз, илон, сичқон каби ҳайвонларни зарар кўрмаслик учун қийнамасдан, масалан, тириклайин ёқмасдан, сувда чўктирмасдан ўлдириш жоиздир.

Батафсил

Диний китоблар тижорати

Савол: Фақат мусҳаф, диний китоб, диний ёзувлар ва диний шеър ёки катта ашула ёзилган кассеталарни сотишнинг зарари борми?

Жавоб: “Мусҳафни Қуръони карим ўргатилишига сабаб бўлиш нияти билан сотиш жоиз ва савоб бўлади. Олган пули ҳалол бўлади. Лекин бундай ниятнинг аломати китобнинг устига жуда кам нарх қўйиб сотишдир. Агар фойдасини бошқа китоблар билан қоплаётган бўлса, мусҳафларни ўз нархига сотиш керак.” (Ширъа)

Мусҳаф, диний ёзувлар, илмиҳол китоблари тижорат моли эмас. Амри маъруф мақсадида сотилади. Бозорларда сотилмайди.

Батафсил