Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Истинжо дегани нима?
Жавоб: Олддан ва орқадан нажосат чиққанида бу жойларни тозалашга истинжо дейилади. Истинжо суннати муаккададир. Ел, тош чиққанида тозалаш, яъни истинжо қилиш керак эмас.
Савол: Қоғоз билан истинжо қилиш жоизми?
Жавоб: Қоғоз билан истинжо қилиш макруҳ. Истинжо қилиб бўлгандан кейин ҳўл жойларни қоғоз билан қуритиш мустаҳаб. Ҳожатхона қоғози ёки махсус бир латта бўлмаса, қўл билан ҳам қуритиш мумкин.
Савол: Бир сабаб билан таҳоратини тутиб туролмаган киши нима қилиши керак?
Жавоб: Таҳоратини тута олмаган киши агар узр соҳиби бўлса, хоҳлаган вақтида таҳорат олади. Бу таҳорат билан хоҳлаганича намоз ва Қуръони карим ўқиши мумкин. Намоз вақти чиққанда таҳорати бузилади. Ҳар намоз вақти кирганида янгидан таҳорат олиб, шу намоз вақти ичида истаганича ибодат қила олади. Пешиндан бошқа тўрт намознинг вақти кирмасдан аавал олган таҳорати билан шу намозларни ўқий олмайди. Чунки пешин намозининг вақти кирганида бошқа намознинг вақти чиқмайди.
Узр соҳибларининг узрли бўлишига сабаб бўлган давом этаётган узрли ҳолатлари таҳоратни бузмайди. Лекин таҳоратни бузадиган бошқа бир сабаб содир бўлса, бузилади. Намоз вақти чиққанида узрли ҳолда олган таҳорати бузилади. (Таҳтавий)
Қирқ йиллик оилавий ҳаётдан, бошимдан ўтган аччиқ-чучук хотиралардан ва тажрибалардан кейин қизимга ҳамда бутун мусулмон қизларга муҳим насиҳат айтмоқчиман. Ҳузурли бир оила қуриш учун ёшларнинг бу насиҳатларга қулоқ солишларини истайман. Чунки булар қирқ йиллик тажрибанинг натижаси. Ушбу насиҳатларни етмиш ёшга яқинлашган, ҳеч кимдан бирон нарса кутмаётган, ичидаги ўй-фикрларини шундайлигича ифода қилаётган қария бир мусулмоннинг самимий гаплари деб қабул қилинг:
