Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Моддий аҳволи яхши бўлган бир оила нечта қурбонлик мол сўйиши лозим?
Жавоб: Оила аъзоларидан ҳар бирининг қурбон ва закот нисоби бўлак бўлади. Оилада динан бой одам нечта бўлса, шунча қурбонлик сўйишади.
Савол: Даромади яхши бўлган аёл кишининг қурбонлик сўйиши керакми? Ёки эри сўядиган бўлса кифоями?
Жавоб: Нисоб миқдорига етган кишининг қурбонлик сўйиши лозим. Эр-хотин бой бўлса, иккаласи ҳам сўйиши керак. Иккаласи ҳам фақир бўлса, у ҳолда иккаласи ҳам сўймайди. Яъни бой бўлгани сўяди, фақир бўлгани сўймайди. Лекин фақир киши сўйса ҳам зарари йўқ, савоб бўлади.
Савол: Қурбонлик сўйилаётганда нималарга диққат қилиш лозим?
Жавоб: Молни сўйишда қуйидагиларга диққат қилиш керак:
1. Аввал тизза бўйи чуқур қазилади. Қурбонликнинг кўзлари латта билан боғланади. Қиблага қаратилиб, чап тарафи билан ётқизилади. Буқа, новвос каби йирик қорамолларни қулай сўйилиши учун илгакка осиш жоиз. Бўғзи чуқур ёнига келтирилади. Олдинги иккита ва битта орқа оёқлари учларидан бирга боғланади. Уч марта байрам такбири ўқилади. Сўнгра “Бисмиллоҳи Аллоҳу акбар” деб, туядан бошқа моллар бўғзидан сўйилади.
Савол: Мол сўйилаётганда макруҳ бўлган нарсалар нима?
Жавоб: Қуйида баъзиларини келтирамиз:
1. Қурбон қилинадиган молни сўйиладиган жойга судраб келтириш, сабабсиз озорлаш.
2. Пичоқларни молни ётқизиб қўйгандан кейин чархлаш ва бир молни бошқасининг кўз ўнгида сўйиш.
3. Совушни бошламасдан, яъни типирчилаши тинмасдан орқа мияни кесиб ташлаш.
