Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Аёлларнинг овози ҳаромми?

Савол: Баъзи кишилар аёларнинг эркаклар билан гаплашишига ҳалол дейишади. Бу ҳаром эмасми?

Жавоб: Исломиятнинг ҳукмлари 23 йил мобайнида келди. Ҳижоб ҳақидаги оят келишидан аввалги воқеаларни асос олиб, бегона эркаклар билан гаплашишни мубоҳ деб билиш нотўғри. Маст қилувчи ичимликлар ҳам ҳаром қилинишидан аввал гуноҳ эмасди. Ўша пайтгача бўлган воқеаларни мисол келтириб, "қаранг, асри саодатда спиртли ичимликлар ичиларди" дея ичкиликка мубоҳ деб бўладими? Аввалги пайғамбарларнинг динларидаги воқеаларни далил сифатида кўрсатиб, аёллар билан бемалол гаплашиш жоиз дейиш қанчалик тўғри бўлади? Ҳазрати Одам замонида, ҳозир никоҳланиш ҳаром бўлган баъзи кишилар билан уйланиш жоиз эди. Кейинчалик ҳаром қилинди. Ҳозирги ҳолатлар учун ўша замонлардаги ҳукмларни далил қилиб бўладими?

Жория (чўри)ларнинг қўшиқ айтишлари ҳур аёлларга ўрнак бўла олмайди.

Батафсил

Назрга тегишли савол-жавоблар

           Савол: Қурбон байрами куни рўза тутаман деб назр қилдим. Ҳайит куни рўза тутилмайдигани учун энди рўзани бошқа куни тутишим керакми?

Жавоб: Ҳа, бошқа кун тутиш лозим бўлади.

Савол: Бир киши Аллоҳу таолонинг розилиги учун рўза тутаман деса, лекин неча кун тутишини айтмаса, рўза тутиши керакми?

Жавоб: Ҳа, бу рўзаси назр бўлади ва уч кун рўза тутиши лозим.

Савол: Икки ой аввал ўғил фарзандлик бўлдим. Бу фарзандимиз учун кексайиб қолган бувиси “Бола соғ-саломат туғилса, уч кун рўза тутаман” деганди. Энди хасталангани учун рўза тута олмаяпти. Нима қилиши керак?

Жавоб: Соғайгунгача кутади. Агар соғайиб кетишининг имкони бўлмаса, қасам каффорати беради.

Батафсил

Динда назр йўқми?

          Савол: “Аллоҳнинг назрга эҳтиёжи йўқ. Назр қилиш нотўғри. Назр қилиш Аллоҳ билан савдолашиш маъносига келади” дейишади. Динимизда назр йўқми?

Жавоб: Динимизда назр бор. “Аллоҳнинг назрга эҳтиёжи йўқ” дегани нимаси? У ҳолда “Аллоҳнинг намозга, рўзага ҳам эҳтиёжи йўқ” деб бу ибодатларни ҳам инкор қилиш керакми?

Назрнинг савдолашиш билан умуман алоқаси йўқ. Бир ишимизнинг натижаси яхши бўлиши учун назр қилиш бу ишнинг ҳал бўлиши учун дуо қилишдек гап.

Бақара сурасининг 270-ояти каримасида маолан “Фақирга берган садақангиз ва қилган назрларингизни Аллоҳу таоло билади” ва Ҳаж сурасининг 29-оятида маолан“Назрларини бажо келтирсинлар” деб буюрилди. Инсон сурасининг 7-оятида “Улар назр қилган нарсаларини бажарадилар” дейилиб, яхшилар мадҳ этилмоқда. Ушбу ояти карималарда Аллоҳу таоло қилганларингизни биламан демоқда.

Батафсил