Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Қурбонликни қачонгача сўйиш мумкин?
Жавоб:
1. Қурбонлик байрамнинг биринчи куни ҳайит намозидан бошлаб, учинчи куни қуёш ботгунча сўйилади. Жума намози ўқилмайдиган кичик қишлоқларда фажрдан кейин ҳайит намозидан олдин ҳам сўйилиши мумкин. Кечаси қурбонликни сўйиш жоиз бўлса ҳам макруҳдир. Шофеъий мазҳабида қурбон байрамининг тўртинчи куни ҳам сўйилади.
2. Нофила, ақиқа ва назр молни ҳамма вақт сўйиш мумкин. Лекин байрамда сўйилгани афзал.
3. Ҳайит жума кунига тўғри келса ҳам қурбонлик ҳайит намози ўқилганидан кейин сўйилади.
Савол: Молни қурбонлик қилишга моне бўлмайдиган қусурлар қайсилар?
Жавоб: Баъзиларини билдириб ўтамиз:
1. Шохи синган ёки шохи бўлмаган мол қурбонга ярайди.
2. Қулоғининг ярмидан кўпи кесилиб, лекин узилиб тушмаса, осилиб қолса, макруҳ бўлгани билан саҳиҳдир. Ярмидан ози кесилган бўлса, қурбонликка бўлади. Қулоғи узунасига ёки энига ёрилган бўлса, қурбонлик бўлади. Қулоғининг йиртиқ бўлиши танзиҳан макруҳдир. Бурун ҳам қулоқ кабидир. Қичима канаси чаққан, ахта қилинган мол қурбонликка бўлади.
3. Қулоғи, думи кичик бўлиб туғилган мол қурбонлик қилинади. Думи кесилмаган бўлса, меринос қўйи қурбонликка сўйилади.
