Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Савол: Уйланадиган йигит-қизларнинг яхши ниятда бир-бирини яхшироқ танишлари учун бирга флирт қилиб юришлари, никоҳсиз бирга яшашлари нима учун мумкин эмас?
Жавоб: Уйланадиган ёшларнинг флирт деб аталадиган муносабатга асло эҳтиёжлари йўқ. Ҳатто флиртнинг бир нечта зарари ҳам бор.
Флиртда тузоқ бор. Бундай муносабатда кўп бора қиз йигит тарафидан алдаб ташлаб кетилади.
Флирт ёшларда ғофилларча бошдан кечирилган аччиқ тажрибаларга сабаб бўлади. Бу тажрибаларнинг кўпи аянчли якун топади. Тажриба ва малака ошириш учун одам чўнтагига порох солиб, ўзини хавф-хатарга дучор қилмайди. Олов билан порохни бир жойда сақлаб бўлмайди. Илон қандай қилиб чақаркан, деб, илон билан ўйнаб кўрилмайди.
Савол: Тажрибали кишилар “Уйланаётганда танлаган ёрнинг таҳсили сеники билан бирдек бўлишига ва бир жойдан бўлишига эътибор бериш керак” дейишади. Булар диний тарафдан ҳам шундайми? Бир қиз йигитдаги нималарга эътибор қаратиши керак?
Жавоб: Тинч-тотув яшашда таҳсилнинг ва айни жойда яшашнинг афзалликлари бор. Лекин булар шарт эмас. Таҳсилдаги фарқ катта бўлса, унинг савиясигача тушиб, бирон нарсани тушунтириш қийин бўлади. Бошқа-бошқа жойлардан бўлса, урф-одатлари турлича бўлиб, бир-бирларини тушуниш қийин бўлади. Бир жойдан бўлса, одатларда келишиш осонлашади. Лекин қиз ва йигитда қуйидаги уч сифат бўлишига диққат қаратиш керак:
Савол: Ёмон одам билан уйланмасликка қасам ичдим. Солиҳ бирини топиш эса жуда қийин. Бўйдоқ ҳолича, турмуш қурмасдан ўлишнинг катта гуноҳ эканлигини эшитдим. Бу тўғрими?
Жавоб: Йўқ. Турмуш қурмасдан ўлиш ҳатто кичик гуноҳ ҳам эмас. Ҳатто охирзамонда бола-чақасиз бўлиш яхшироқ. Имоми Ғазолий ҳазратлари айтдики:
Жаноби пайғамбаримиз бир ҳадиси шарифларида “Икки юз йилдан кейин сизларнинг энг яхшиларингиз ҳафифулҳоз бўлганларингиздир” деб марҳамат қилдилар. “Ҳафифулҳоз дегани нима?” деб сўрашганида “Аёли ва фарзанди бўлмаган”деб жавоб қилдилар. (Абу Яъло)
