Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

Тасбиҳ намози

Савол: Тасбиҳ намози қандай ўқилади? Қазоси борлар ҳам ўқиса бўладими?

Жавоб: Бу савоби жуда кўп бўлган намоздир. Пайғамбаримиз амакиси ҳазрати Аббосга “Сизга ўргатадиган нарсани адо этганингизда эски-янги, аввалги-охирги, яширин-ошкор, билмасдан ёки атайлаб қилган бутун гуноҳларингизни Аллоҳу таоло авф этади” дея марҳамат қилиб, тасбиҳ намози қандай ўқилишини билдиргандилар. (Абу Довуд)

Тасбиҳ намозини, макруҳ вақтлардан ташқари хоҳлаган пайтда ўқиш мумкин. Агар кундузи ўқилса, тўрт ракатда бир, кечаси ўқилса, икки ракатда бир салом бериб ўқиш афзалдир.

Батафсил

Духо (чошгоҳ) намози

Савол: Чошгоҳ намозининг аҳамияти қандай ва қачон ўқилади?

Жавоб: Чошгоҳ вақти шаръий кундузнинг тўртдан бири ўтгандан кейин бошланиб, завол вақтигача давом этади. Яъни қуёшнинг пастки қавси зоҳирий уфқ ҳаттидан бир найза бўйи кўтарилган пайтдан ёки қуёш ҳақиқий уфқдан 5°С баландликка кўтарилганидан кейин бошланадиган вақт бўлиб, кароҳат вақтининг тугаганидан дарак беради. Масалан, 5 мартда Туркистонда имсок вақти 06:07да, шом 19:28да. У ҳолда шаръий кундуз 13 соат 21 дақиқани ташкил қилади. Бунинг тўртдан бири: 3 соат 20 дақиқа. Буни имсок вақтига қўшсак, 9:27 бўлади. Демак, Чошгоҳ вақти шу пайтдан бошланиб, деярли ишроқ вақтига тўғри келади. Чошгоҳ намози мана шу вақтдан то пешинга 20 дақиқа қолгунча ўқилади. (Қисқача айтганда, чошгоҳ вақти - қуёш чиққандан 50 дақиқа ўтгач бошланиб, пешинга 20 дақиқа қолгунгагача бўлган вақтдир.)

Батафсил

2019 (ҳижрий 1440/1441) йилги қийматли кунлар ва кечалар

Батафсил