Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Дин уламолари айтадиларки: “Умрингиздан ўтган ҳар бир сония жуда қийматли бўлиб, ортга қайтиб келмайди. Мусулмоннинг иймондан кейин энг қиммат мулки вақтидир. Шунинг учун энг қиммат вақтимизни энг қиммат иш билан ўтказиш керак. Улардан бири эса намоздир. Намоз диннинг устунидир. Шунинг учун қўл остимиздагилар билан сўзимиз ўтадиган инсонларни албатта намозга чорлашимиз лозим.”
Бу муборак ойни охиратни қозониш учун имкон деб билиб, қўлдан келганча ибодат қилиш керак. Аллоҳу таоло рози бўлган ишлар билан шуғулланиш лозим. Дин улуғлари айтганларки: “Жума куни билан кечасида ҳамда рамазони шарифнинг ўттиз кун ва кечаларида ҳеч кимга азоб берилмайди. Рамазони шариф кир кийимнинг ювиш машинасига кириб, тоза бўлиб чиқишига ўхшайди. Биринчи куни покланиш бошланади, ўттизинчи куни одам топ-тоза бўлиб нариги томондан чиқади...”
Асрлар давомида ислом динига ҳар хил эътиқод мансублари томонидан адоват ва ҳужум тўхтамаган. Лекин охирги асрнинг иккинчи ярмидан кейин ушбу ёвларнинг стратегиялари глобал миқёсда ўзгарди. Эллик йил олдин ислом ўлкаларида ҳукмрон бўлган “Ислом социализми”, “Араб социализми”, "Совет мусулмонлари", Қаддофийнинг Яшил китоби, ҳатто коммунизм идеологиясидаги “Динларни тубдан инкор қилиш” каби лойиҳалар кўзланган натижани бермади. Орқаворотдаги кучларнинг яширин мақсадлари бутунлай амалга ошмаса ҳам, исломни бузишда тер тўкадиган олдинги отрядлар учун манқуртлар етилиб улгурди.
