Савол: Бидъат фирқасида бўлган дўстимга бузуқ йўлда эканлигини билдиришим керакми?
Жавоб: Унга “Сенинг юрган йўлинг бузуқ, нотўғри” дейиш душманликка, жанжалга сабаб бўлади. Унга фойдали бўлган бир китоб, масалан ҳақиқий ислом олимларининг китобларидан бериш керак.
Ҳозирги кунда амри маъруф қилишнинг энг яхши ва осон йўли дуруст бўлган бир китоб беришдир. Насиби бўлса, ўқиб ўрганади. Насиби йўқ бўлса, биз китоб берганимиз учун савоб қозонамиз.
Савол: Уйга ёки масжидга кирганимизда ичкарида ҳеч ким бўлмаса, салом беришимиз керакми?
Жавоб: Ҳеч ким бўлмаса “Ассалому алайна ва ала ибодиллаҳиссолиҳин” деб салом берилади. Чунки уйимизда ва масжидда фаришталар бўлади. Елкаларимизда ҳам фаришталар бор. Уларнинг барчасига салом берган бўламиз.
Савол: Бир қиз билан кўришиб-гаплашиб турамиз. Учрашганда қўл ушлашиб, сайр қиламиз. Бир-биримиз билан гаплашишимиз ва қўл ушлашиб юришимиз зино ҳисобланадими?
Жавоб: Ёлғиз “зино” дейилганда жинсий алоқа тушунилади. Қизга боқишингиз бу кўз зиносидир. Гаплашишингиз эса тил зиносидир. Ҳадиси шарифда: “Кўзларнинг зиноси боқмоқ, қулоқнинг зиноси эшитмоқ, тилнинг зиноси гаплашмоқ, қўлнинг зиноси тутмоқ, оёқларнинг зиноси юрмоқдир” деб буюрилди. (Бухорий, Муслим, Абу Довуд)
Савол: Жинлар инсонга зарар бера оладими, инсон шаклига кира оладими? Уларнинг зараридан сақланиш учун нима қилиш керак?
Жавоб: Жинларнинг мусулмони ва мусулмон бўлмагани бор. Мусулмон бўлган жинлардан инсонга бир зарар келмайди. Улар фақат ибодат билан машғул бўладилар. Аҳли суннат олимлари уларни танийди. Солиҳ инсонлар каби кўриниб, суҳбат қиладилар. Кофир бўлган жинлар инсонларга турли шаклларда зарар берадилар. Инсондан ажралмай турли шаклларга кира оладилар. Масалан, микроб шаклига кириб, инсоннинг томирларида юради. Фақат мўминларнинг юрагига кира олмаса ҳам, қалбига васваса солиши мумкин. Эчки, илон, мушук шаклига кирганлари кўп кузатилган.
Савол: Кичик фарзандимиз оламдан ўтди. Ота-она бўлганимиз учун қаттиқ қайғурдик, йиғлаб-сиқтадик. Бу бизга гуноҳ бўлдими?
Жавоб: Йиғлаш раҳмдандир. Йиғлаш гуноҳ эмас. Бақириб-чақириб, исён қилиш гуноҳ. Фарзанд ўлими, молини қўлдан бой бериш, кўзи кўр, қулоғи кар, бир аъзоси зарар кўриши сингари одамнинг ихтиёрида бўлмаган мусибатларга сабр қилишдан ҳам ортиқроқ фазилатли сабр бўлмайди. Сабр қилганларга бериладиган савобнинг миқдорини Аллоҳу таолодан бошқаси билмайди.
Мусибатларга сабр сиддиқларнинг даражасидир. Шунинг учун Пайғамбаримиз қуйидагича дуо қилардилар:
“Ё Рабби, менга шундай маърифат берки, мусибатлар менга қулай бўлсин!” (Термизий)
Савол: Қазо намозлари қандай ўқилади, уларни ўз навбати билан ўқиш керакми?
Жавоб: Қазо намозлари айнан ўша қазосини ўқимоқчи бўлган намоздай ўқилади. Қазо намозларни ўқиётганда навбати билан ўқиш шарт эмас. Лекин қанча қазо намози ўқиганини билиш учун навбати билан ўқиган яхши.
Савол: Суннатларни ўқиётганда қазога ҳам ният қиламиз. Пешиннинг илк суннатини ўқиётганда энг аввал қазога қолган пешиннинг фарзига, асрнинг суннатини ўқиётганда энг аввал қазога қолган аср фарзига, шомда ҳам энг аввал қазога қолган шом фарзига деб ният қиламиз. Пешиннинг суннатини ўқиётганда шом ёки хуфтон фарзига деб ният қилсак бўладими?
Жавоб: Қайси намоз қазосини ўқишни хоҳласангиз, шунга ният қилишингиз мумкин.
Савол: Бир мулла Ибни Таймияга ўхшаб “Ўқилмаган намознинг қазосини ўқиш шарт эмас. Кўпроқ нофила ўқиши, кўп хайр-ҳасанот қилиши лозим” деяпти. Хайрли ишлар намоз ўрнига ўтадими?
Жавоб: Иброҳим Муҳаммад Нашот ҳазратлари айтганлар: «Намозни билиб туриб тарк этишнинг катта гуноҳлиги ва қазо қилиш кераклигини жумҳури уламо билдирган.» Ибни Таймия “Намозни қасддан тарк этган кишининг қазо ўқиши керак эмас. Қазо ўқиши саҳиҳ бўлмайди. Кўпроқ нофила ўқиши, кўп хайр-ҳасанот қилиши керак” деди. Ундан аввал Ибни Ҳазм ҳам мана шундай нотўғри фикрларни билдирганди.
